Migrena brzuszna (ang. abdominal migraine) – zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego występujące u dzieci w wieku 3–15 lat, objawiające się nagłym, nasilonym bólem brzucha umiejscowionym w okolicy pępka.
Epidemiologia
Zaburzenie to pojawia się częściej u dziewczynek, które stanowią w przybliżeniu 60% chorych. Występuje według różnych źródeł u około 1 do 4% dzieci. Obserwuje się dwa szczyty zachorowań: między 5 a 7 oraz między 10 a 12 rokiem życia. Objawy mogą utrzymywać się do wieku dorosłego.
Etiopatogeneza
Przyczyna zaburzenia jest nieznana. Przyjmuje się, że może być ona związana z nieprawidłowościami impulsów elektrycznych powstających w podwzgórzu bądź zaburzonym przepływem krwi w tętnicach mózgu. W jednej z prac opisano nieprawidłową odpowiedź na bodźce wzrokowe u dzieci z migreną brzuszną. Choroba może występować rodzinnie. Zaobserwowano występowanie migreny brzusznej wśród osób, których bliscy krewni cierpią na migrenowy ból głowy. Zauważono również cechy wspólne z zespołem wymiotów cyklicznych. Istnieje doniesienie, w którym autorzy twierdzą, iż migrena brzuszna, zespół wymiotów cyklicznych i migrenowy ból głowy to różne postacie tej samej choroby.
Objawy
Migrena brzuszna objawia się napadowym, silnym bólem brzucha w linii środkowej ciała, najczęściej wokół pępka, pojawiającym się w nocy i trwającym od kilku godzin do kilku dni. Poza bólem brzucha u chorych obserwuje się:
- ból głowy zlokalizowany po jednej stronie
- nudności i wymioty
- światłowstręt
- brak łaknienia
- bladość skóry
- aurę
Przed napadem u pacjentów pojawia się pogorszenie nastroju, ból głowy, senność, wzmożona wrażliwość na bodźce świetlne i dźwiękowe. Dzieci z migreną brzuszną mają też większą skłonność do choroby lokomocyjnej.
Rozpoznanie
Migrenę brzuszną rozpoznaje się na podstawie kryteriów rzymskich III. Muszą zostać spełnione wszystkie poniższe warunki:
- napadowy, silny, ostry ból brzucha zlokalizowany wokół pępka i trwający przynajmniej godzinę
- pomiędzy napadami okresy powrotu do normalnego stanu zdrowia trwające przez kilka tygodni lub miesięcy
- napady bólu zaburzają normalną aktywność
- bólowi brzucha muszą towarzyszyć przynajmniej 2 stany spośród następujących:
- brak łaknienia
- nudności
- wymioty
- ból głowy
- światłowstręt
- bladość skóry
- nie stwierdza się chorób zapalnych, metabolicznych, nowotworowych lub związanych z wadami anatomicznymi, wywołujących podobne objawy
Aby kryteria rozpoznania zostały spełnione, napady bólu brzucha muszą wystąpić przynajmniej dwukrotnie w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Migrenę brzuszną należy zawsze różnicować z innymi chorobami mogącymi powodować silny ból brzucha, wymaga to wykonania badań dodatkowych. Należy wykluczyć choroby, takie jak: wady anatomiczne dróg moczowych, niedrożność jelit, choroby dróg żółciowych, zapalenie trzustki, rodzinną gorączkę śródziemnomorską, porfirię, chorobę wrzodową, powtarzający się wzrost ciśnienia śródczaszkowego.
Leczenie
Dzieciom cierpiącym na migrenę brzuszną zaleca się unikanie bodźców mogących wywołać napad, takich jak: stres, nieregularny sen, długa podróż, migające lub bardzo silne światło, niedotlenienie czy przedłużające się głodzenie. Zaleca się ograniczenie spożycia pokarmów zawierających aminy biogenne, azotyny i kofeinę. Z diety powinno wykluczyć się w miarę możliwości: czekoladę, kakao, kawę, sery, owoce cytrusowe, pomidory, sztuczne barwniki. W przypadku częstych i bardzo nasilonych objawów stosuje się propranolol, cyproheptadynę, pizotyfen lub sumatryptan.
Bibliografia
- Barbara Iwańczak, Franciszek Iwańczak: Odrębności kliniczne zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci. W: Leszek Paradowski (red.): Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Wrocław: Cornetis sp. z o.o., 2007, s. 185–7. ISBN 83-919540-8-0.
- Choroby czynnościowe przewodu pokarmowego. Wytyczne rzymskie III. „Medycyna Praktyczna”. 8/2007 (wydanie specjalne), s. 93–4, 2007. Kraków: Medycyna Praktyczna. ISSN 0867-499X. (pol.).
- Rome III Diagnostic Criteria for Functional Gastrointestinal Disorders. romecriteria.org, 2006. s. 896. [dostęp 2010-10-12]. (ang.).
