Продолжая использовать сайт, вы даете свое согласие на работу с этими файлами.
Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-11
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 – jedenasta wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych sporządzona przez Światową Organizację Zdrowia WHO.
Tworzenie ICD-11 rozpoczęło się w 2007 roku i objęło ponad dekadę pracy, w którą zaangażowanych było ponad 300 specjalistów z 55 krajów, podzielonych na 30 grup roboczych; ponadto wpłynęło około 10 000 propozycji od ludzi z całego świata. Wersja ICD-11 została pierwotnie opublikowana na stronach WHO 18 czerwca 2018 roku, a następnie oficjalnie zatwierdzona 25 maja 2019 roku przez wszystkich członków WHO podczas 72. Światowego Zgromadzenia Zdrowia. ICD-11 jest rozpowszechniana na licencji Creative Commons BY-ND i jest dostępna na stronie WHO w języku francuskim, arabskim, chińskim, angielskim i hiszpańskim.
Oficjalnie zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2022. 11 lutego Światowa Organizacja Zdrowia oświadczyła, że 35 krajów korzysta z ICD-11. Prace nad polską wersją mają się zakończyć w 2023 roku, a całkowite przejście na ICD-11 planowane jest do końca 2026 roku.
Struktura
Numer | Kody | Nazwa rozdziału |
---|---|---|
1 | 1A00–1H0Z | Niektóre choroby zakaźne lub pasożytnicze |
2 | 2A00–2F9Z | Nowotwory |
3 | 3A00–3C0Z | Choroby krwi i narządów krwiotwórczych |
4 | 4A00–4B4Z | Choroby układu odpornościowego |
5 | 5A00–5D46 | Choroby endokrynologiczne, żywieniowe i metaboliczne |
6 | 6A00–6E8Z | Zaburzenia psychiczne, behawioralne lub neurorozwojowe |
7 | 7A00–7B2Z | Zaburzenia snu i czuwania |
8 | 8A00–8E7Z | Choroby układu nerwowego |
9 | 9A00–9E1Z | Choroby układu wzrokowego |
10 | AA00–AC0Z | Choroby ucha i wyrostka sutkowego |
11 | BA00–BE2Z | Choroby układu krążenia |
12 | CA00–CB7Z | Choroby układu oddechowego |
13 | DA00–DE2Z | Choroby układu pokarmowego |
14 | EA00–EM0Z | Choroby skóry |
15 | FA00–FC0Z | Choroby układu mięśniowo-szkieletowego lub tkanki łącznej |
16 | GA00–GC8Z | Choroby układu moczowo-płciowego |
17 | HA00–HA8Z | Warunki związane ze zdrowiem seksualnym |
18 | JA00–JB6Z | Ciąża, poród, połóg |
19 | KA00–KD5Z | Niektóre stany wywodzące się z okresu okołoporodowego |
20 | LA00–LD9Z | Anomalie rozwojowe |
21 | MA00–MH2Y | Objawy, oznaki i objawy kliniczne niesklasyfikowane gdzie indziej |
22 | NA00–NF2Z | Urazy, zatrucia i inne konsekwencje przyczyn zewnętrznych |
23 | PA00–PL2Z | Zewnętrze przyczyny zachorowalności lub zgonów |
24 | QA00–QF4Z | Czynniki wpływające na stan zdrowia lub kontakt z ochroną zdrowia |
25 | RA00–RA26 | Kody specjalnego przeznaczenia |
26 | SA00–SJ3Z | Medycyna tradycyjna |
27 | VA00–VC50 | Sekcja uzupełniająca do oceny funkcjonowania |
28 | XA0060–XY9U | Kody rozszerzone |
Zmiany
Główna różnica pomiędzy ICD-10 a ICD-11 to formuła kodowania poszczególnych jednostek chorobowych. ICD-11 zmienia 3-znakowe kody kategorii na cztery ze znakiem alfabetu na drugiej pozycji i cyfrą zawsze na trzeciej pozycji. Pierwszy znak dowolnego kodu będzie odpowiadał numerowi rozdziału. W rozdziałach 1-9 pierwszy znak kodu będzie opisywać numer rozdziału, w rozdziałach 10-27 pierwszy znak to litera. Wszystkie kody w jednym rozdziale będą zawsze zaczynać się tym samym znakiem.
W nowym systemie klasyfikacji pojawił się szereg nowych pozycji. ICD-10 zawierał 14400 pozycji. W ICD-11 jest 55 000 chorób. Klasyfikacja chorób będzie też obejmować okoliczności wpływające na zdrowie (np. niezadowolenie z sytuacji w szkole i niski poziom higieny osobistej).
Zaburzenia psychiczne
Następujące zaburzenia psychiczne zostały dodane do ICD-11: zaburzenie polegające na ograniczaniu lub unikaniu przyjmowania pokarmów (6B83), dysforia integralności ciała (6C21), katatonia (486722075), złożony zespół stresu pourazowego (6B41), zaburzenie związane z grami (6C51), węchowy zespół odnoszący (6B22) i zespół przewlekłej żałoby (6B42).
Ponadto do ICD-11 dodano również następujące zaburzenia psychiczne, które były już uwzględnione w amerykańskiej adaptacji ICD-10-CM: zaburzenie z napadami objadania się (ICD-11: 6B82; ICD-10-CM: F50.81), zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu II (ICD-11: 6A61; ICD-10-CM: F31.81), cielesne zaburzenie dysmorficzne (ICD-11: 6B21; ICD-10-CM: F45.22), dermatillomania (ICD-11: 6B25.1; ICD-10-CM: F42.4), froteryzm (ICD-11: 6D34; ICD-10-CM: F65.81), syllogomania (ICD-11: 6B24; ICD-10-CM: F42.3) i zaburzenie eksplozywne przerywane (ICD-11: 6C73; ICD-10-CM: F63.81).
Wśród innych wartych uwagi zmian można wymienić:
- Specyficzne zaburzenia osobowości zostały połączane w jedną diagnozę zaburzenia osobowości (6D10), które można zakodować jako łagodne (6D10.0), umiarkowane (6D10.1) lub ciężkie (6D10.2). Może być dodatkowo opisane przy użyciu pięciu charakterystyk: negatywna emocjonalność (6D11.0); dystans (odłączenie) (6D11.1), dyssocjalność (6D11.2), odhamowanie (6D11.3) i anankastyczność (6D11.4). Wymieniony bezpośrednio pod nimi wzór borderline (6D11.5) jest kategorią podobną do zaburzenia osobowości typu borderline.
- Wszystkie podtypy schizofrenii (np. paranoidalna, hebefreniczna, katatoniczna) zostały usunięte. Zamiast tego zastosowano model wymiarowy z kategorią „objawy pierwotnych zaburzeń psychotycznych” (6A25), który umożliwia kodowanie objawów pozytywnych (6A25.0), objawów negatywnych (6A25.1), objawów depresyjnych (6A25.2), objawów maniakalnych (6A25.3), objawów psychomotorycznych (6A25.4) i objawów poznawczych (6A25.5).
- Uporczywe zaburzenia nastroju (F34), na które składa się cyklotymia i dystymia, zostały usunięte.
- Wszystkie całościowe zaburzenia rozwoju (F84) zostały połączone w jedną kategorię, zaburzenia ze spektrum autyzmu (6A02), za wyjątkiem zespółu Retta, który został przeniesiony do rozdziału dotyczącego anomalii rozwojowych (LD90.4). Zrezygnowano z podziału na autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera i in., zamiast tego wprowadzając rozróżnienie na podstawie możliwych zaburzeń rozwoju intelektualnego i upośledzeń języka funkcjonalnego.
- Zaburzenia hiperkinetyczne (F90) zmieniono na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (6A05) i wprowadzono podział na podtypy: dominująco nieuważny (6A05.0), dominująco nadpobudliwy-impulsywny (6A05.1) i mieszany (6A05.2).
Zdrowie seksualne
„Stany związane ze zdrowiem seksualnym” stanowią nowy rozdział w ICD-11. Światowa Organizacja Zdrowia zdecydowała się umieścić zaburzenia seksualne w osobnym rozdziale z uwagi na to, że uznała dualizm psychofizyczny za przestarzały. Wiele kategorii zawartych w ICD-10, w tym zaburzenia seksualne, opierało się na kartezjańskim podziale na stany "organiczne" (fizyczne) i "nieorganiczne" (psychiczne). W związku z tym dysfunkcje seksualne, które uznano za nieorganiczne, znalazły się w rozdziale dotyczącym zaburzeń psychicznych, natomiast te, które uznano za organiczne, w większości zostały wymienione w rozdziale dotyczącym chorób układu moczowo-płciowego. Natomiast zgodnie z ICD-11 mózg i ciało są postrzegane jako integralna całość, a dysfunkcje seksualne są uważane za efekt interakcji pomiędzy czynnikami fizycznymi i psychologicznymi. Tym samym zniesiono podział na zaburzenia organiczne i nieorganiczne.
Dysfunkcje seksualne
W ICD-10 wyróżniono trzy główne kategorie dotyczące dysfunkcji seksualnych: Brak lub utrata potrzeb seksualnych (F52.0), Awersja seksualna i brak przyjemności seksualnej (F52.1) oraz Brak reakcji genitalnej (F52.2). W ICD-11 zastąpiono je dwiema głównymi kategoriami: Zespół obniżonego popędu seksualnego (HA00) i Zaburzenia podniecenia seksualnego (HA01). Ta ostatnia ma dwie podkategorie: Zaburzenia podniecenia seksualnego u kobiet (HA01.0) i Zaburzenia erekcji u mężczyzn (HA01.1). Różnica między Zespołem obniżonego popędu seksualnego a Zaburzeniami podniecenia seksualnego polega na tym, że w tych pierwszych występuje zmniejszone lub nieobecne pragnienie aktywności seksualnej. W tych drugich występuje niewystarczająca fizyczna i emocjonalna reakcja na aktywność seksualną, mimo że nadal istnieje chęć zaangażowania się w satysfakcjonujący seks. WHO uznała, że istnieje podobieństwo między pożądaniem a podnieceniem, ale nie są one tym samym. Postępowanie terapeutyczne powinno być ukierunkowane na ich odrębne cechy.
Zaburzenia parafilne
Zaburzenia parafilne, nazywane w ICD-10 zaburzeniami preferencji seksualnych, pozostały w rozdziale o zaburzeniach psychicznych. Usunięto fetyszyzm (F65.0) i transwestytyzm fetyszystyczny (F65.1) występujące w ICD-10. Ze względu na to, że nie powodują cierpienia ani krzywdy, zdecydowano, że nie powinny być dłużej uznawane za zaburzenia psychiczne. Zamiast pedofilii w ICD-11 pojawiło się zaburzenie pedofilne (6D32). Można je zdiagnozować tylko wtedy, gdy dana osoba jest bardzo zaniepokojona swoimi preferencjami lub skłania się do działania. Sadomasochizm zastąpiono kategorią sadyzmu seksualnego z użyciem przymusu (6D33). Dodano zaburzenie froterystyczne (6D34) jako osobną kategorię. Wcześniej znajdowało się w ICD-10 pod nazwą froteryzm, w kategorii „inne zaburzenia preferencji seksualnych” (F65.8).
Niezgodność płci
Transseksualizm i zaburzenia tożsamości płciowej zostały określone mianem niezgodności płci nie są już powiązane z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania. Zostały one wymienione w nowej sekcji dotyczącej zdrowia seksualnego. Nowa nazwa to niedopasowanie płci, która może lepiej odzwierciedlać obecne rozumienie tego stanu. U osób w wieku dojrzewania i dorosłych niezgodność płciowa oznaczona jest kodem HA60, u dzieci - HA61.
Niezgodność płciowa u osób w wieku dojrzewania i dorosłych (HA60) objawia się zaznaczoną i uporczywą niespójnością pomiędzy płcią odczuwaną przez jednostkę a płcią przypisaną przy urodzeniu, co często wiąże się z pragnieniem przejścia procesu uzgodnienia płci (in. korekty płci, tranzycji) w celu życia i bycia akceptowanym przez otoczenie jako osoba należąca do odczuwanej płci. Osoby chcące przejść tranzycję mogą skorzystać z terapii hormonalnej, różnych typów operacji, a także innych interwencji medycznych, aby dopasować swoje ciało do odczuwanej tożsamości płciowej w takim zakresie, w jakim tego pragną i jest to w danej chwili możliwe. Zachowania i upodobania nieodpowiadające społecznym normom dotyczącym płci nie są same w sobie powodem do wystawienia diagnozy.
Inne
W ICD-11 szczegółowo opisano wszystkie rodzaje cukrzycy (5 pozycji). Choroby występujące na tle zakażenia wirusem HIV jak również rzadkie choroby genetyczne mają teraz swoje odrębne kody.
Diagnoza hermafrodytyzmu zniknęła. Teraz ten stan będzie określany jako naruszenie formacji płci.
Sekcja Przedmioty lub żywe istoty, które powodują obrażenia zawiera prócz broni oddzielnie kodowane inne przedmioty, takie jak zegarek na rękę, grzebień, biżuteria, kosmetyki itd.
Medycyna tradycyjna — pojawił się rozdział poświęcony tym zagadnieniom w celu monitorowania wpływu metod niekonwencjonalnych na zdrowie. Przy czym nie oznacza to, że WHO uznała tradycyjną medycynę za skuteczną.
Zobacz też
- ICD-9 – 9 wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych
- ICD-10 – 10 wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych
- Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób dla Onkologii (ang. International Classification of Diseases for Oncology, ICD-O)
- Międzynarodowa klasyfikacja funkcjonowania, niepełnosprawności i zdrowia (ang. International Classification of Functioning, Disability and Health, ICF)
- Klasyfikacja anatomiczno-terapeutyczno-chemiczna (ang. Anatomic-Therapeutic-Chemical, ATC Classification)
- SNOMED CT (ang. Systematized Nomenclature of Medicine – Clinical Terms)
- Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych (ang. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM)
- DSM-5 – V wersja klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (2013)
- DSM-IV – IV wersja klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
- DC:0-3R – Klasyfikacja diagnostyczna zaburzeń psychicznch i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa