Mięśnie zewnętrzne gałki ocznej - grupa ośmiu mięśni otaczających gałkę oczną, z których sześć stanowi aparat ruchowy gałki ocznej.
Aparat ruchowy gałki ocznej
1 - pierścień ścięgnisty wspólny
7 - bloczek mięśnia skośnego górnego
10 - powieka
11 - gałka oczna
12 - nerw wzrokowy
Jest jednym z narządów dodatkowych gałki ocznej, który stanowią mięśnie gałki ocznej (musculi bulbi oculi) wymienione w tabeli poniżej. Unerwione są przez nerwy czaszkowe III, IV i VI oraz część współczulną układu autonomicznego (mięsień oczodołowy).
Do aparatu ruchowego należą cztery mięśnie proste i dwa mięśnie skośne. Wszystkie mają swój początkowy przyczep na pierścieniu ścięgnistym wspólnym, poza mięśniem skośnym dolnym, który rozpoczyna się na kości łzowej. Włókna mięśnia skośnego górnego w swym przebiegu zakręca pod kątem ostrym na bloczku.
| Mięsień (z numerem na obrazku) | Czynność | Unerwienie | Przyczep początkowy | Przyczep końcowy |
|---|---|---|---|---|
| Mięsień prosty górny (2) | podnoszenie, rotacja do wewnątrz, przywodzenie | nerw okoruchowy (III) | pierścień ścięgnisty wspólny | twardówka do przodu od równika gałki ocznej |
| Mięsień prosty dolny (3) | opuszczanie, rotacja do zewnątrz, przywodzenie | nerw okoruchowy (III) | pierścień ścięgnisty wspólny | twardówka do przodu od równika gałki ocznej |
| Mięsień prosty przyśrodkowy (4) | przywodzenie | nerw okoruchowy (III) | pierścień ścięgnisty wspólny | twardówka do przodu od równika gałki ocznej |
| Mięsień prosty boczny (5) | odwodzenie | nerw odwodzący (VI) | pierścień ścięgnisty wspólny | twardówka do przodu od równika gałki ocznej |
| Mięsień skośny górny (6) | rotacja do wewnątrz, obniżenie, odwodzenie | nerw bloczkowy (IV) | trzon kości klinowej | twardówka pod mięśniem prostym górnym |
| Mięsień skośny dolny (8) | rotacja do zewnątrz, podnoszenie, odwodzenie | nerw okoruchowy (III) | część przednia ściany dolnej oczodołu | twardówka pod mięśniem prostym bocznym |
| Mięsień dźwigacz powieki górnej (9) | ruch powieki ku górze | nerw okoruchowy (III) | skrzydło mniejsze kości klinowej | tarczka górna i skóra powieki górnej |
Pozostałym mięśniem zewnętrznym gałki ocznej, nienależącym do aparatu ruchowego, jest mięsień oczodołowy, przebiegający płasko nad szczeliną oczodołową dolną.
Bibliografia
- Bogusław Kazimierz Gołąb, Władysław Zygmunt Traczyk, Michał Karasek: Anatomia i fizjologia człowieka : podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1986, s. 438. ISBN 83-200-1075-6.
- Stefan M. Pojda: Okulistyka w kropelce. Wyd. 1. Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 2002, s. 11. ISBN 83-87114-69-3.
