Nadciśnienie śródczaszkowe, nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, wzmożone/podwyższone/zwiększone ciśnienie śródczaszkowe/wewnątrzczaszkowe – stan, w którym ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego krążącego w układzie komorowym mózgowia jest wyższe od normalnego. Prawidłowe ciśnienie tego płynu wynosi od 50 do 200 mm H2O (od 0,5 do 2,0 kPa).
Etiologia
Stanami, w których występuje nadciśnienie śródczaszkowe, są między innymi:
-
guzy śródczaszkowe
- guzy nowotworowe
- krwiaki
- guzy zapalne i infekcyjne
- ropień mózgu
- kilak
- gruźliczak
- pasożyty
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- pourazowy obrzęk mózgu
- wodogłowie
- torbiel pajęczynówki
Patogeneza
Do stanu nadciśnienia śródczaszkowego dochodzi w wyniku narastania dodatkowej patologicznej masy wewnątrzczaszkowej (guza nowotworowego, zapalnego lub innego), zwiększenia się objętości płynu międzykomórkowego lub wewnątrzkomórkowego (czyli obrzęku mózgu), znacznego wzrostu objętości krwi zalegającej w mózgu (stan ten, nazywamy obrzmieniem mózgu, wywoływany jest patologicznym rozszerzeniem się naczyń mózgowych), a także wzrostu objętości płynu mózgowo-rdzeniowego, czyli wodogłowia. Do samoistnego obrzęku mózgu może dojść w przebiegu idiopatycznego nadciśnienia śródczaszkowego (zwanego dawniej guzem rzekomym mózgu).
Objawy
Objawami przewlekłego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego są:
- ból głowy
- bradykardia
- wzrost ciśnienia tętniczego
- zaburzenia świadomości
- pogorszenie widzenia
- nudności i wymioty
- zaburzenia równowagi
- sztywność karku
- tarcza zastoinowa na dnie oka
- niedowład nerwu odwodzącego, w 1/4 przypadków obustronny.
Bibliografia
- Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. Wojciech Kozubski, Paweł P. Liberski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 468–470. ISBN 83-200-3244-X.
- Pielęgniarstwo neurologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych. Redakcja naukowa Krystyna Jaracz, Wojciech Kozubski. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2008. ISBN 978-83-200-3466-0 s. 389.
