Napadowa nocna hemoglobinuria

Napadowa nocna hemoglobinuria (zespół Marchiafavy-Micheliego, ang. paroxysmal nocturnal hemoglobinuria, PNH) – rzadkie schorzenie erytrocytów polegające na braku czynników broniących przed ich rozpadem.

Zostało po raz pierwszy opisane przez niemieckiego lekarza Paula Strübinga w 1881 roku, a następnie w 1911 roku przez Ettore Marchiafavę i Alessio Nazariego. Termin haemoglobinuria paroxysmalis nocturia wprowadził Enneking w 1928.

Etiopatogeneza

Choroba polega na defekcie błony erytrocytu, który uniemożliwia ochronę krwinki przed cytolizą przy udziale dopełniacza.

Istnieją trzy podtypy nocnej napadowej hemoglobinurii:

1. PNH I – prawidłowy poziom cholinesterazy
2. PNH II – obniżony poziom cholinesterazy
3. PNH III – niedobór cholinesterazy a także błonowego inhibitora reaktywnej lizy – MIRL (CD 59) oraz czynnika DAF (CD55) – jego niedobór ułatwia wiązanie frakcji C3 dopełniacza.

W patogenezie schorzenia bierze się też pod uwagę niedobór białka wiążącego C8.
Rozpad krwinek zachodzi głównie przy obniżeniu pH krwi. Tym tłumaczy się nasilenie schorzenia w nocy w trakcie snu.

Chorzy wykazują zwiększoną skłonność do zmian zakrzepowo-zatorowych, a także leukopenię i trombocytopenię (prawdopodobnie taki sam defekt jak w błonach erytrocytów współistnieje także w leukocytach i trombocytach).

Objawy i przebieg

• niedokrwistość
• cechy hemolizy
• bóle brzucha
• ciemne zabarwienie moczu oddanego rano
• skłonność do zakrzepów i zatorów (co może się objawiać m.in. priapizmem)

Rozpoznanie

Rozpoznanie stawia się na podstawie stwierdzenia:

1. hemoglobinurii i hemosydenurii w moczu nocnym,
2. dodatniego testu Hama – hemoliza w środowisku kwaśnym,
3. dodatniego testu cukrozowego – hemoliza w środowisku sacharozy,
4. cytometria przepływowa – braku w erytrocytach ekspresji CD55 (DAF) i CD 59 (MIRL),
5. małego stężenia fosfatazy alkalicznej i CD15 w granulocytach oraz obniżenia stężenia cholinesterazy w erytrocytach.

Leczenie

• podawanie preparatów krwinek płukanych
• ekulizumab
• leki glikokortykosteroidowe
• leki przeciwzakrzepowe
• leki alkalizujące
• przeszczep szpiku

Rokowanie

Choroba ma przebieg przewlekły. Najczęściej rokowanie jest niekorzystne.

Bibliografia

• Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, tom I. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 1460-1461. ISBN 83-7430-069-8.
• Interna, tom II. Franciszek Kokot (red.). s. 737-738. ISBN 83-200-2872-8.

Linki zewnętrzne

• PHOSPHATIDYLINOSITOL GLYCAN, CLASS A; PIGA w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)