Nocebo (łac. „będę szkodzić”) – negatywne, niepożądane objawy zjawiska zwanego placebo. Efekt nocebo, czyli różne objawy uboczne (np. nudności, wymioty, bóle głowy, senność, bezsenność, drętwienia, świąd skóry, tachykardia, biegunka, wysypka czy obrzęki) najczęściej wywołane są przez negatywne nastawienie pacjenta do terapii czy też nieakceptowany przez niego wygląd leku. Po raz pierwszy terminu reakcja nocebo użył Walter Kennedy w 1961 roku. Niektórzy badacze uważają, że śmierć w wyniku magii voodoo może być przypadkiem efektu nocebo.
Efekt nocebo jest również odwrotnością placebo – jak przekonanie o pozytywnym działaniu specyfiku może pomóc, tak negatywne nastawienie (czy uleganie negatywnej sugestii) może zwiększać czy powodować objawy chorobowe, np. doktor Arthur Barsky wykazał, że w 97 procentach objawy alergii na penicylinę okazywały się w rzeczywistości efektem nocebo. Na efekt nocebo bardziej narażone są osoby ze skłonnością do depresji, lęków i hipochondrii oraz podatne na wpływ negatywnej sugestii.
Bibliografia
- Piotr Kossobudzki: Nocebo, czyli chorzy z przekonania. Przekrój, 22 lipca 2009. [dostęp 2013-03-06]. (pol.).
- Margit Kossobudzka: Niewiara czyni cuda. Gazeta Wyborcza, 27 maja 2009. [dostęp 2010-05-31]. (pol.).
- Luana Colloca, Damien Finniss, Nocebo effects, patient-clinician communication, and therapeutic outcomes, „Journal of the American Medical Association”, 307 (6), 2012, s. 567–568, DOI: 10.1001/jama.2012.115, PMID: 22318275 (ang.).
