Oczodół (łac. orbita) – jama kostna pomiędzy mózgoczaszką a twarzoczaszką, w której umieszczona jest gałka oczna. Występuje parzyście. Oczodół ma kształt stożka, którego podstawę tworzy wejście do oczodołu. U góry wejście do oczodołu ogranicza brzeg nadoczodołowy kości czołowej, u dołu szczęka i kość jarzmowa, tworząc brzeg podoczodołowy, ponadto budują go kość łzowa, sitowa, klinowa oraz podniebienna. Oczodół ograniczają cztery ściany:
ściana górna:
- część oczodołowa kości czołowej
- skrzydło mniejsze kości klinowej
ściana dolna:
- powierzchnia oczodołowa trzonu szczęki
- część powierzchni oczodołowej kości jarzmowej
- wyrostek oczodołowy kości podniebiennej
ściana przyśrodkowa:
- tylny odcinek wyrostka czołowego szczęki
- kość łzowa
- blaszka oczodołowa kości sitowej
- mała część trzonu kości klinowej
ściana boczna:
- powierzchnia oczodołowa kości jarzmowej
- powierzchnia oczodołowa skrzydła większego kości klinowej
W odcinku przednio-bocznym sklepienia oczodołu znajduje się dół gruczołu łzowego. W pobliżu wejścia do oczodołu na ścianie przyśrodkowej leży dół woreczka łzowego, przechodzi on ku dołowi w kanał nosowo-łzowy. W obrębie oczodołu znajduje się kanał nerwu wzrokowego, przez który przechodzi nerw wzrokowy wraz z tętnicą oczną, która oddaje tętnice środkową siatkówki wnikającą do nerwu 1cm – 1,5cm przed gałką oczną. Ponadto w oczodole znaleźć można szczelinę oczodołową górną, przez którą przebiega nerw czołowy, nerw nadoczodołowy, nerw nosowo-rzęskowy, nerw okoruchowy, nerw bloczkowy, nerw odwodzący i żyła oczna górna, a także szczelina oczodołowa dolna, której zawartość stanowią nerw podoczodołowy, nerw jarzmowy, tętnica podoczodołowa, żyła podoczodołowa i żyła oczna dolna.
Przyczyny chorób oczodołu:
- dzieci: zapalenie tkanek oczodołu, torbiel skórzasta i naskórkowa, naczyniak włośniczkowy i limfatyczny oraz rzadko spotykane: nerwiakowłókniak, mięsak komórek prążkowanych, glejak nerwu wzrokowego, białaczka.
- dorośli: uraz, oftalmopatia tarczycowa, idiopatyczna choroba zapalna oczodołu, zapalenie i guzy gruczołu łzowego, naczyniak jamisty, żylaki i naczyniak limfatyczny, chłoniak i choroba limfoproliferacyjna, oponiak (nerwu wzrokowego lub skrzydła kości klinowej), przerzuty.
Zobacz też
- wał nadoczodołowy (guz nadoczodołowy)
Bibliografia
- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. T. I. Warszawa: Wydawnictwo lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-200-4323-5.
