Operacje korekty płci (ang. gender confirmation surgeries, dawniej sex reassignment surgery) – grupa zabiegów chirurgicznych, poprzez które zmienia się wygląd fizyczny i funkcje posiadanych przez osobę transpłciową cech płciowych, tak aby przypominały one te, które są społecznie przypisywane płci, z którą się utożsamiają. Jest to część leczenia w przypadku dysforii płciowej u osób transpłciowych.
Operacja korekty płci jest częścią szerszego procesu tranzycji płciowej.
Historia
W USA w 1917 roku dr Alan L. Hart, amerykański specjalista w dziedzinie gruźlicy, stał się jedną z pierwszych osób transpłciowych, które poddały się histerektomii i gonadektomii w celu złagodzenia dysforii płciowej. W Berlinie w 1931 r. Dora Richter jako pierwsza znana transpłciowa kobieta poddała się zabiegowi waginoplastyki. Następnie, w latach 1930–1931, w Dreźnie, poddała się jej Lili Elbe. Rozpoczęto od usunięcia jej oryginalnych narządów płciowych, a operację nadzorował dr Magnus Hirschfeld. Lili przeprowadziła jeszcze cztery kolejne operacje, które obejmowały orchidektomię, przeszczep jajnika, penektomię, a ostatecznie nieudaną transplantację macicy, której odrzucenie doprowadziło do jej śmierci. W 1951 roku dr Harold Gillies, chirurg plastyczny działający w czasie II wojny światowej, podjął się opracowania pierwszej techniki operacji korekty płci z żeńskiej na męską, tworząc tym samym metodę, która stała się współczesnym standardem, czyli falloplastykę. Następnie w 1999 roku opracowany został przez dr Lebovica i Lauba zabieg metoidioplastyki w celu chirurgicznej korekty płci z żeńskiej na męską. Uważana za wariant falloplastyki, metoidioplastyka polega na stworzeniu penisa z istniejącej łechtaczki pacjenta. Pozwala to pacjentowi na uzyskanie czucia w żołędzi penisa.
W Polsce przeprowadzono operację korekty płci (na męską) po raz pierwszy w 1937 roku – operacji tej poddał się interpłciowy i uznany przy urodzeniu za kobietę Witold Smętek, oszczepnik, zawodnik klubu sportowego „Warszawianka”. Pierwszą operację korekty płci z męskiej na żeńską w Polsce przeprowadzono w 1963 w Szpitalu Kolejowym w Międzylesiu pod Warszawą.
Przebieg operacji
U osób K/M (ang. FtM)
Operacyjna korekta płci z żeńskiej na męską polega na wykonaniu mastektomii, panhisterektomii oraz utworzeniu futerału na protezę prącia z płata mięśni brzucha. Drugą możliwością jest wytworzenie penisa z łechtaczki, która – pod wpływem zażywania testosteronu – rośnie, jednak wielkość takiego penisa będzie mała. Mosznę na silikonowe protezy jąder modeluje się z warg sromowych większych.
U osób M/K (ang. MtF)
Korekta płci z męskiej na żeńską wymaga przeprowadzenia orchidektomii i utworzenia pochwy, przy czym można poprzestać na wytworzeniu zewnętrznych narządów (wargi sromowe, łechtaczka) bez głębokiej pochwy (brak możliwości wprowadzenia członka) lub też utworzyć pochwę wystarczająco głęboką do odbycia stosunku.
Warunki przeprowadzenia operacji
Aby taka operacja mogła zostać wykonana, muszą być spełnione następujące przesłanki dotyczące osoby, na której ma zostać przeprowadzony zabieg:
- ukończenie rozwoju psychoseksualnego (aczkolwiek w Niemczech taki zabieg przeprowadzono u osoby w wieku 16 lat (Kim Petras), a w USA terapię hormonalną praktykuje się już od 8. roku życia (w celu wstrzymania dojrzewania), a od 12. podawanie hormonów płci przeciwnej,
- przejście terapii hormonalnej,
- psychiczne przygotowanie pacjenta oraz jego rodziny,
- prawne uregulowanie statusu pacjenta.
Wyniki operacji
Trans kobiety (M/K) były bardziej zadowolone z rezultatów operacji, jednak trans mężczyźni (K/M) równie dobrze przystosowali się do swojej roli płciowej. Oczekiwania zostają spełnione w aspekcie emocjonalnym i społecznym, a w mniejszym stopniu seksualnym i fizycznym, chociaż 80% osób stwierdziło poprawę w zakresie seksualności. Po operacji osoby K/M są bardziej zadowolone z życia seksualnego i łatwiej osiągają orgazm niż osoby M/K. Większość osób po operacji odczuwa orgazmy inaczej. Stają się silniejsze i krótsze u osób K/M, a u osób M/K dłuższe i bardziej intensywne. U ponad dwóch trzecich osób M/K dochodzi podczas podniecenia seksualnego do wydzielania płynu pochwowego pochodzącego z pozostawionych gruczołów opuszkowo-cewkowych.
Z powikłań operacji u transpłciowych mężczyzn (TS k/m) mogą często wystąpić (pogarszane terapią testosteronem) efekty niepożądane wynikające z użytych technik operacji mikrochirurgicznych, a także zwężenia i przetoki cewki moczowej. U transpłciowych kobiet (TS m/k) mogą wystąpić przetoki rektoneowaginalne. Różne powikłania występują dodatkowo w związku ze stosowaniem terapii hormonalnej. Przy obecnym stanie medycyny, jednym z efektów ubocznych operacyjnej korekty płci jest kastracja.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Portal transseksualizm
- Możliwości operacji dla transseksualnych kobiet (TS M/K)
- Transseksualizm czy urojenia zmiany płci? Uniknąć błędnej diagnozy
- Zmiana płci w polskim prawie
- Zmiana płci w świetle prawa polskiego
- Stwierdzenie transpłciowości w przypadku osoby pozostającej w związku małżeńskim
- Charakter prawny powództwa o zmianę płci
- Zmiana płci u dzieci jako wyzwanie dla prawa i społeczeństwa
- Operacje korekty płci: czyn legalny czy bezprawny?
- Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and GenderNonconforming People
