Ostryż długi. Медицинский портал Vrachi.name

Ostryż długi (Curcuma longa L.) – nazywany także ostryżem Zohary, kurkumą długą, ostryżem indyjskim, kurkumą, szafranem indyjskim – gatunek byliny z rodziny imbirowatych. Rośnie dziko w Indiach, jest uprawiany w wielu krajach o klimacie tropikalnym.

Morfologia i biologia

Pokrój: Roślina o wysokości do 1 m i prostej, wzniesionej i nierozgałęzionej łodydze.
Kłącze: Jajowate, podłużnie jajowate, gruszkowate lub cylindryczne, często krótko rozgałęzione. Długość do 6 cm, szerokość do 15 mm. Kłącze główne wykazuje blizny po bocznych rozgałęzieniach. Powierzchnia jest punktowana i brunatnawożółta, żółta lub brunatnawoszara, delikatnie prążkowana. Przełam jest ziarnisty, gładki, niewłóknisty, lekko błyszczący, jednolicie pomarańczowożółty. Posiada wąską korę, ciemniejszą na zewnątrz.
Liście: W dolnej części łodygi wyrasta naprzemiennie, rzędami 4-6 liści pochwiasto obejmujących łodygę. Mają długość do 50 cm.
Kwiaty: Pęd kwiatowy jest bezlistny, na jego szczycie wyrasta duży kłos kwiatowy. Kwiaty żółte, dość długie, o rurkowatym kielichu. Są 3-krotne, mają jeden słupek i pręcikowie złożone z jednego płodnego pręcika i 4 prątniczków tworzących warżkę. Przysadki białe, o różowych szczytach.
Owoc: Owocem jest torebka.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski

Kłącze ostryżu długiego (Curcumae longae rhizoma) – całe, stabilizowane (przez gotowanie lub poddanie działania pary wodnej), wysuszone kłącze z usuniętymi korzeniami i warstwą zewnętrzną. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 25 ml/kg olejku eterycznego i cechować się 2,0% obecnością pochodnych dicynamoilometanu, w przeliczeniu na kurkuminę.

Działanie

Kurkuminoidy i olejek eteryczny odpowiada za działanie żółciopędne i żółciotwórcze. Mieszanki kurkuminoidów izolowane z kłączy wykazują działanie przeciwzapalne (prawdopodobnie przez hamowanie syntezy prostaglandyn), hepatochronne i neurochronne, spowalniają rozwój nowotworów i działają antymutagennie, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Za działania te odpowiadają właściwości przeciwutleniające kurkuminoidów i ich pochodnych (m.in. tetrahydrokurkuminoidów). Wyciągi z kłącza stosowane są głównie przy dolegliwościach żołądkowych.

Roślina przyprawowa

Zmielona, wysuszona bulwa ma nazwę kurkuma i jest używana jako aromatyczna przyprawa do potraw oraz jako dodatek do mieszanek przyprawowych takich jak curry czy garam masala.

Wartość odżywcza

Ostryż długi

(w 100 g)

Wartość energetyczna

1461 kJ (349 kcal)

Białka

6,3 g

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	14%	14%	14%	14%
M	11%	11%	11%	11%

Węglowodany

Przyswajalne

0 g

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	0,0%	0,0%	0,0%	0,0%
M	0,0%	0,0%	0,0%	0,0%

Błonnik

2,6 g

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	10%	10%	12%	12%
M	6,8%	6,8%	8,7%	8,7%

Tłuszcze

5,1 g

Makroelementy

Wapń

150 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	15%	15%	13%	13%
M	15%	15%	15%	13%

Magnez

278 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	90%	87%	87%	87%
M	70%	66%	66%	66%

Mikroelementy

Żelazo

67 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	372%	372%	838%	838%
M	838%	838%	838%	838%

Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health

Roślina barwierska

Dawniej używany był do barwienia tkanin. Jako żółty barwnik stosowany przez Izraelitów wymienia go biblijna Pieśń nad Pieśniami (4,13-14).
Używany jako wskaźnik odczynu (pH) do wyrobu papierków wskaźnikowych, które w roztworach alkalicznych barwią się na czerwono, a w obojętnych są żółte.

Roślina kosmetyczna

Obecnie stosowana głównie do barwienia szminek do ust, podkładów pod makijaż i płukanek do włosów. Olejek kurkumowy bywa stosowany do wyrobu perfum o typie orientalnym.