Potęgowe prawo Stevensa

Wykładnik Stevensa (przykłady)

Kontinuum	Wykładnik (${\displaystyle a}$)	Cechy bodźca
Głośność	0,67	ciśnienie akustyczne, ton 3000 Hz
Wibracja	0,95	amplituda 60 Hz (na palec)
Wibracja	0,6	amplituda 250 Hz (na palec)
Jasność	0,5	źródło punktowe
Jasność	0,5	krótki błysk
Nasycenie czerwienią	1,7	czerwono-szary
Smak	1,3	sacharoza

Potęgowe prawo Stevensa – prawo psychofizyczne, według którego siła (intensywność) odczuwanego wrażenia zmysłowego jest wprost proporcjonalna do wielkości bodźca, podniesionej do potęgi „a” (stała empiryczna).

Potęgowy charakter zależności był sugerowany już w XIX w. (Plateau 1872), jednak wsparcie propozycji bogatym zbiorem wyników badań doświadczalnych jest zasługą S.S.Stevensa (1906–1973).

Równanie Stevensa jest znane w postaci:

${\displaystyle \psi (I)=kI^{a},}$

gdzie:

${\displaystyle I}$ – wielkość bodźca wywołującego wrażenie,

${\displaystyle \psi (I)}$ – psychofizyczna funkcja, opisująca zależność subiektywnie odbieranej siły wrażenia od wielkości bodźca,

${\displaystyle a}$ – wykładnik potęgowy, różny dla różnych zmysłów,

${\displaystyle k}$ – współczynnik proporcjonalności, zależny od rodzaju bodźców i stosowanych jednostek miar.

Według S.S. Stevensa równanie potęgowe powinno zastąpić sformułowane sto lat wcześniej logarytmiczne prawo Webera-Fechnera. Logarytmiczny charakter zależności siły wrażeń od wielkości bodźców zakwestionował również J.M. Harries (1960).

Od chwili opublikowania wyników badań Stevensa (1957) nie zostało ostatecznie rozstrzygnięte, które z równań lepiej opisuje zależność siły wrażenia od wielkości bodźca. Największe wątpliwości dotyczą charakteru funkcji w zakresie najmniejszych wyczuwalnych bodźców. Poszukiwania ogólnie akceptowanego prawa psychofizycznego są kontynuowane. Utrudnia je niewielka precyzja ocen siły wrażenia, które w dużym stopniu zależą od metod przeprowadzania testów psychofizycznych. Nadzieje na rozwiązanie problemu są związane rozwojem technik elektroencefalograficznych.

Linki zewnętrzne

• Wydział Fizyki PW: Wrażliwość na kontrast i mechanizmy adaptacyjne. [w:] Optyka widzenia (materiały dydaktyczne, wykład 10) [on-line]. www.if.pw.edu.pl. [dostęp 2014-04-14]. (pol.).