Naturalnie występuje na Dalekim Wschodzie. Jest endemitem Azji Południowo-Wschodniej (Chiny, Tajwan, Korea, Japonia, Wietnam), ale odnotowuje się przypadki jego występowania na całym świecie, w efekcie zawleczenia np. z importowanymi rybami (np. na Hawajach).

Charakterystyka

Ma czerwonawe, szpatułkowate ciało, wydłużone z przodu i zaokrąglone z tyłu. Osiąga długość 10–25 mm i szerokość 3–5 mm. Przyssawka brzuszna zlokalizowana jest w odległości 1/3 długości ciała (licząc od przodu) i jest mniejsza od przyssawki gębowej. Po bokach ciała, w środkowej jego części, zlokalizowane są żółtniki. Przewód pokarmowy składa się z umięśnionej gardzieli, krótkiego przełyku oraz jelita rozgałęzionego na dwa ślepo zakończone ramiona, biegnące do końca ciała. Gatunkową cechą diagnostyczną są dwa duże, głęboko płatowate lub rozgałęzione jądra w tylnej części ciała i jeden mały, lekko płatowaty, owalny jajnik leżący w 1/3 długości ciała (licząc od tyłu). Między nim a przyssawką brzuszną znajdują się pętle macicy. Tuż przed przyssawką brzuszną znajduje się otwór płciowy, zaś na samym końcu ciała jest mały otworek, będący zakończeniem esowatego kanału wydalniczego.

Jego jaja mają 26–35 µm długości i 10–19 µm szerokości. Otoczone są cienką, jasnożółto-brązową otoczką z wieczkiem na przednim biegunie i małym wyrostkiem na tylnym.

Ekologia

Cykl życiowy Clonorchis sinensis.

Pasożytuje w przewodach żółciowych w wątrobie człowieka oraz innych ssaków spożywających mięso (np. kota, psa, świni). Postać dorosła może wytwarzać w ciągu doby nawet 1000 jaj (każde z nich zawiera w sobie w pełni ukształtowane miracidium), które są wydalane do środowiska wraz z kałem, a następnie zjadane przez słodkowodne ślimaki z rodzajów: Parafossarulus, Bulimus, Semisulcospira, Alocinma i Melanoides, będących pierwszym żywicielem pośrednim. Najczęściej są to: Parafossarulus manchouricus i P. striatulus, Bulinus fuchsianus oraz Alocinma longicornis. W ich żołądkach wylęgają się miracidia, które aktywnie przechodzą do jamy ciała ślimaka, by tam przekształcić się w sporocysty, tworzące po miesiącu redie. Te zaś po 4–5 tygodniach przekształcają się w cerkarie, charakteryzujące się masywnym i długim ogonkiem.

W tym stadium opuszczają one ciało ślimaka. Pływając swobodnie reagują błyskawicznie na ruch wody wywołany przez przepływającą obok rybę (drugi żywiciel pośredni) i przyczepiają się do jej skóry. Następnie, dzięki wydzielinie gruczołów penetracyjnych, przedostają się do wnętrza jej ciała, po czym lokują się w jej mięśniach i w ciągu 6 tygodni rozwijają w encystowanemetacerkarie. Jak dotąd odnotowano występowanie tego pasożyta u 34 gatunków ryb, zaliczanych do rodzin: karpiowatych, babkowatych, błędnikowatych, łososiowatych i okoniowatych.

Metacerkaria jest postacią inwazyjną dla żywiciela ostatecznego (np. człowieka), który może się zarazić zjadając surowe, niedogotowane lub źle uwędzone ryby. Postacie dorosłe ekscystują z metacerkarii w dwunastnicy, skąd przewodem żółciowym wspólnym przemieszczają się do wątroby, gdzie osiągają dojrzałość płciową. Wskutek mechanicznego podrażnienia oraz działania produktów metabolizmu pasożyta dochodzi do stanu zapalnego nabłonka przewodów. Chorobę tę nazywa się klonorchozą i szacuje się, że na całym świecie jest na nią chorych 10 lub nawet 20 milionów ludzi.

Linki zewnętrzne

Clonorchiasis. CDC Division of Parasitic Diseases. [dostęp 2007-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-16)]. (ang.).

Kontrola autorytatywna (takson):

J9U: 987007597750505171

Encyklopedia internetowa:

Britannica: animal/Chinese-liver-fluke

Identyfikatory zewnętrzne:

EoL: 478905
EUNIS: 242597
GBIF: 2505601
INaturalist: 417461
ITIS: 57096
NCBI: 79923