Мы используем файлы cookie.
Продолжая использовать сайт, вы даете свое согласие на работу с этими файлами.
Psychologia
Другие языки:

Psychologia

Подписчиков: 0, рейтинг: 0
Grecka litera Psi jest symbolem psychologii

Psychologia (od stgr. ψυχή psyche „dusza”; λόγος logos „słowo, myśl, rozumowanie”) – nauka badająca mechanizmy i prawa rządzące psychiką oraz zachowaniami człowieka. Psychologia bada również wpływ zjawisk psychicznych na interakcje międzyludzkie oraz interakcję z otoczeniem. Psychologia jako nauka dotyczy ludzi, ale mówi się również o psychologii zwierząt (czyli zoopsychologii), chociaż zachowaniem się zwierząt zajmuje się także dziedzina biologii – etologia.

Psychologia a inne nauki

Nauki, z których czerpie psychologia, to głównie socjologia, antropologia, filozofia i biologia, dzięki wypracowaniu własnych metod eksperymentalnych psychologia jest nauką samodzielną. Psychologia bywa jednak zaliczana do nauk społecznych, a także humanistycznych. Bywa także zaliczana do nauk behawioralnych (nauk o zachowaniu) razem z socjologią, etologią, biologią behawioralną, antropologią kulturową, kryminologią, niektórymi działami medycyny (psychiatrią, medycyną behawioralną).

Dziedziny

Psychologia akademicka zajmuje się m.in.:

Psychologia stosowana zajmuje się zastosowaniem wiedzy psychologicznej w:

Dziedzina psychologii na pograniczu statystyki zajmująca się konstrukcją testów psychologicznych to psychometria. Obecnie coraz lepsze rezultaty daje łączenie psychologii z neurobiologią (zob. także kognitywistyka).

Pochodzenie nazwy

Termin psychologia pochodzi z języka greckiego i dosłownie oznacza „naukę o duszy”. Nazwa ta jednak nie była znana ani używana przez starożytnych greków (stosowano wtedy gr. zwrot περι ψυχης). Nazwa „psychologia” została sztucznie utworzona dopiero w XVI wieku.

Najwcześniej użył jej poeta i humanista Marko Marulić ze Splitu w zagubionej łacińskiej rozprawie „Psichiologia de ratione animae humanae” wydanej między 1510 a 1519 rokiem.

Warto również zauważyć, że nazwa „psychologia” nie od razu się przyjęła: przez cały XVII wiek stosowano nazwę „pneumatologia” (od gr. pneuma – tchnienie, duch). Do rozpowszechnienia nazwy „psychologia” przyczynił się dopiero w XVIII wieku niemiecki filozof Christian Wolff poprzez wydanie Psychologia empirica i Psychologia rationalis.

Dzieje psychologii

Psychika interesowała ludzi we wszystkich kulturach, ale systematyczne gromadzenie wiedzy empirycznej na ten temat rozpoczyna się dopiero w XIX wieku. Wcześniej psychologia była traktowana jako dziedzina filozofii. Filozofów najbardziej interesowała specyfika procesów psychicznych: czy mają charakter materialny, czy też są funkcją odrębnej substancji (duszy). Filozofowie, którzy wnieśli największy wkład w rozwój psychologii, to Platon (jako pierwszy opisał konflikty wewnętrzne), Arystoteles (systematyczna klasyfikacja procesów psychicznych, prawa kojarzenia), św. Augustyn, Kartezjusz, John Stuart Mill.

Pierwsze próby zastosowania metody doświadczalnej wiążą się z nazwiskami niemieckich naukowców Johannesa Müllera, Hermanna von Helmholtza i Gustava Fechnera, których prace dotyczyły pogranicza fizjologii z psychologią (percepcja bodźców). Wilhelm Wundt wraz z zespołem w oparciu o publikację Jak należy badać duszę? Czyli o metodzie badań psychologicznych Juliana Ochorowicza w roku 1869 usystematyzował metodę rejestracji subiektywnych doznań określaną jako introspekcja. Julian Ochorowicz jako doktorant-metodolog współpracował w zespole Wilhelma Wundta a w roku 1874 przedstawił własną dysertację o Warunkach świadomości na Uniwersytecie w Lipsku. Dodatkowo przedstawił publikację na temat stworzenia Międzynarodowego Kongresu Psychologii. Z inicjatywy Polskiego psychologa Juliana Ochorowicza i innych znanych psychologów w dniach 6-10 sierpnia 1889 roku na Polu Marsowym w Paryżu (na platformie w Wieży Eiffla) odbył się I Międzynarodowy Kongres Psychologii Fizjologicznej. W roku 1909, pierwszą kobietą powołaną do szóstego Komitetu organizacyjnego, Międzynarodowego Kongresu Psychologii Fizjologicznej mającego odbyć się 2-7 sierpnia 1909 roku w Genewie, była polska lekarz Józefa Joteyko – kierownik laboratorium psychologicznego na Uniwersytecie w Brukseli. Dr Ioteyko (pisownia późniejsza: Joteyko) była jedną z ośmiu polskich psychologów, w tym piątą kobietą Międzynarodowego Kongresu Psychologów w Genewie, gdzie doszło do zaproponowania podczas kongresu w 1909 roku, że kolejny międzynarodowy kongres odbędzie się w Warszawie. Ze względu na działania wojenne w latach 1914-1918, na terenie odradzającej się Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918-1919. Do Zorganizowania Międzynarodowego Kongresu Psychologów w Warszawie nie doszło do dnia dzisiejszego, natomiast od roku 1918 zaczęto organizować na nowo życie publiczne i naukowe m.in.: psychologii. Kolejny siódmy Międzynarodowy Kongres Psychologów, odbył się w Oksfordzie w dniach 26 lipca – 2 sierpnia 1923 roku, któremu przewodniczył Charles S. Myers. Za datę ukonstytuowania się psychologii jako samodzielnej nauki empirycznej uważa się utworzenie w 1879 roku, pierwszego w Europie laboratorium psychologicznego na Uniwersytecie Lipskim przez profesora Wilhelma Wundta.

Wilhelm Wundt (siedzi) wraz ze swoją grupą badawczą.

Psychologia laboratoryjna była wykorzystywana przez szereg pierwszych szkół psychologicznych w Europie, w tym:

Metoda introspekcyjna opierała się na założeniu, że procesy psychiczne możemy badać tylko „od wewnątrz”, rejestrując świadome doznania. Metoda ta jednak była powszechnie krytykowana z powodu subiektywizmu i nieuniknionych deformacji treści psychicznych przez sam fakt badania. Radykalnie odmienną metodologię zaproponował behawioryzm (John Watson) postulujący badanie człowieka jako „czarnej skrzynki”, przez analizę powiązań między docierającymi bodźcami a reakcjami. Współczesna psychologia przyjęła w dużej części metodologiczne postulaty behawioryzmu. Do najważniejszych osiągnięć psychologii (i nauk pokrewnych) należą:

Historyczne podstawy współczesnych nurtów psychologii

Najważniejsze nurty (szkoły) psychologiczne

Krytyka

Naukowe badanie samej psychologii (czyli metanauka) ujawniło istotne problemy związane z metodologią badań psychologicznych: duży udział błędów, niska odtwarzalność i nagminne niewłaściwe a naiwne wykorzystywanie danych statystycznych. Odkrycie to doprowadziło do reform w ramach społeczności naukowej i poza nią.

Badania na uniwersytecie w Tilburgu zburzyły złudzenie, że naukowcy są bardziej obiektywni niż większość ludzi, dowodząc, że większość badaczy ma słabą zdolność obiektywnego spojrzenia na dane i przeszacowuje statystyczną moc swoich badań.

Zobacz też

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Nauki społeczne
nauki społeczne
nauki ekonomiczne
nauki prawne
nauki interdyscyplinarne

Новое сообщение