Równowaga hydrofilowo-lipofilowa – (ang. hydrophilic-lipophilic balance, HLB) – surfaktantu jest parametrem, mówiącym w jakim stopniu jest on hydrofilowy, czy lipofilowy. Wyznacza się go obliczając wartości tych cech dla różnych regionów cząsteczki (Griffin). Inną metodę wyznaczania HLB podaje także Davies.
Metoda Griffina
Metoda Griffina wyznaczania HLB dla niejonowych surfaktantów opisana w 1954:
gdzie Mh to masa molekularna hydrofilowej części cząsteczki, a M to masa molekularna całej cząsteczki, co daje umowną skalę wartości HLB od 0 do 20. Wartość HLB równa 0 odpowiada cząsteczce całkowicie hydrofobowej, a wartość 20 cząsteczce zbudowanej w całości z części hydrofilowych.
Wartości HLB mogą być użyte w przewidywaniach właściwości cząsteczek:
- od 1,5 do 3 odpowiada środkom przeciwpieniącym
- od 3 do 6 wskazuje na emulgator typu W/O (woda/olej)
- od 7 do 9 wskazuje na środki zwilżające
- od 8 do 12 na emulgator typu O/W
- od 15 do 20 na solubilizator albo hydrotrop
Powyższy podział jest bardzo umowny. Poszczególne klasy mogą na siebie zachodzić wartościami HLB.
Metoda Daviesa
W 1957 Davies zasugerował metodę obliczania HLB opartą na grupach chemicznych danej cząsteczki. Zaletą tej metody jest uwzględnienie efektu silnijeszych i mniej silnych grup hydrofilowych na wartość HLB. HLB według tej metody oblicza się według równania:
gdzie m to liczba grup hydrofilowych w cząsteczce
Hh to wartość grup hydrofilowych
n to liczba grup lipofilowych w cząsteczce
Hl to wartość grup lipofilowych.
Linki zewnętrzne
- Teoria HLB. magiste.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-16)].