Retinoidy – organiczne związki chemiczne, kwasowe pochodne witaminy A. Pobudzają wzrost i wpływają na różnicowanie się komórek nabłonkowych oraz zwiększają syntezę glikoprotein błonowych. Retinoidy pobudzają wzrost komórek w warstwie kolczystej nabłonka, zmniejszają spójność komórek w tkance, powodują rumień i złuszczanie nabłonków.
Ze względu na budowę i właściwości wyróżnia się 3 lub 4 generacje retinoidów:
- I generacji – retinoidy monoaromatyczne naturalne, działające nieselektywnie – retinol (witamina A) i jej metabolit retinal, tretynoina, izotretynoina, alitretynoina;
- II generacji – retinoidy monoaromatyczne, syntetyczne analogi witaminy A – etretynat, acytretyna, motretynid;
- III generacji – retinoidy poliaromatyczne (tzw. arotinoidy), charakteryzujące się selektywnym działaniem receptorowym – adapalen, arotynoid, beksaroten, tazaroten.
- IV generacji (podawane przez niektórych autorów) – pochodne pironu: trifaroten, seletinoid G
Stosowane do udrożnienia gruczołów łojowych, zwiększania dopływu tlenu do wnętrza skóry. Powodują zanik gruczołów łojowych i rozjaśnienie skóry. Retinoidy działają przeciwtrądzikowo, ponieważ m.in. hamują rozwój Staphylococcus epidermidis, Pityrosporum ovale i Cutibacterium acnes.
Funkcje wszystkich retinoidów i ich znaczenie biologiczne polega na:
- modulacji rozrostu i różnicowania,
- zapobieganiu rogowacenia,
- wprowadzaniu zmian w spoistości komórkowej,
- działaniu przeciwtrądzikowym i przeciwłojotokowym,
- działaniu immunologicznym i przeciwzapalnym,
- zapobieganiu nowotworom i ich leczeniu,
- wywoływaniu apoptozy,
- wpływie na skład macierzy zewnątrzkomórkowej.
Bibliografia
- Han-Yo Huang i inni, Multivitamin/mineral supplements and prevention of chronic disease, „Evidence Report/Technology Assessment” (139), 2006, s. 1–117, PMID: 17764205, PMCID: PMC4781083 (ang.).
- Kathleen M. Fairfield, Robert H. Fletcher, Vitamins for chronic disease prevention in adults: scientific review, „Journal of the American Medical Association”, 287 (23), 2002, s. 3116–3126, DOI: 10.1001/jama.287.23.3116, PMID: 12069675 (ang.).
- N. Noy, Retinoid-binding proteins: mediators of retinoid action, „The Biochemical Journal”, 348 Pt 3, 2000, s. 481–495, PMID: 10839978, PMCID: PMC1221089 (ang.).
