Мы используем файлы cookie.
Продолжая использовать сайт, вы даете свое согласие на работу с этими файлами.

Rozpłochowate

Rozpłochowate

Другие языки:

Rozpłochowate

Подписчиков: 0, рейтинг: 0

Rozpłochowate
Hymenophyllum tunbrigense
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	rozpłochowce
Rodzina	rozpłochowate
Nazwa systematyczna
Hymenophyllaceae Mart. Consp. Regn. Veg.: 3. 1835
Typ nomenklatoryczny
Hymenophyllum Sm.

Vandenboschia auriculata

Rozpłochowate (Hymenophyllaceae) – rodzina paproci z monotypowego rzędu rozpłochowców Hymenophyllales. Zaliczanych jest tu ok. 650 gatunków łączonych w dwa rodzaje (rozpłoch Hymenophyllum i włosocień Trichomanes) lub na 9 (w tym drugim przypadku dzielony na mniejsze rodzaje jest Trichomanes sensu lato). Rośliny te są spotykane na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, jednak z wyłączeniem rozległych obszarów z przynajmniej okresową suchą porą roku. Najbardziej zróżnicowane są w tropikalnych, górskich lasach mglistych oraz w wilgotnych lasach strefy umiarkowanej. W klimacie chłodniejszym spotykane bywają utrzymujące się wegetatywnie nitkowate gametofity, nie tworzące sporofitów (tak jest w przypadku środkowoeuropejskich stanowisk włosocienia delikatnego Vandenboschia speciosa, który jest jedynym przedstawicielem rodziny w Polsce). Paprocie te w dużej części są epifitami lub epilitami, poza tym rosną na ziemi, zwykle w siedliskach cienistych i wilgotnych, osłoniętych od ruchu powietrza (np. w szczelinach i rozpadlinach skalnych). Wyróżniają się cienkimi liśćmi, stąd bywają określane jako „paprocie bibułkowe”. Mimo dużych wymagań bywają uprawiane w paludariach i szklarniach.

Morfologia

Hymenophyllum demissum

Gametofit

Gametofit Trichomanes intricatum

Plecha w postaci blaszki lub nitkowata albo wstęgowata, rozgałęziająca się. Rozwój tego pokolenia jest długotrwały i powolny. Organy płciowe czasem rozwijają się dopiero po trzech latach wzrostu. Plemnie powstają na jednokomórkowych trzonkach, pozbawione są wieczka. Rodnie mają prostą szyjkę. Pokolenie to może być trwałe, rozrastając się wegetatywnie. Rozwija się dzięki współżyciu z grzybami.

Sporofit

Pokrój: Paprocie o kłączu zwykle cienkim i pełzającym, zwisającym lub wspinającym się, rzadziej tęgim i wzniesionym. Korzeni często brak.
Liście: Drobne (nawet poniżej 2 mm) lub średniej wielkości (do 0,5 m długości), u większości przedstawicieli zbudowane z jednej warstwy komórek, ewentualnie 2–3. Użyłkowanie liścia jest skąpe, czasem wykształca się tylko żyłka centralna. Blaszka jest często przejrzysta, naga lub owłosiona, prosta lub w różny sposób podzielona, czasem na regularne, duże odcinki lub wąskie i nitkowate łatki.

Zarodnie: Powstają na liściach (sporofilach) podobnych do liści wegetatywnych lub o zredukowanej powierzchni. Zarodnie rozwijają się na krótkich trzonkach lub są siedzące (czasem nawet zagłębione w tkance liścia) w kupkach na brzegu liścia. Kupki osłonięte są kolistą, dwudzielną lub dwuwargową zawijką. Na szczycie zarodni komórki pierścienia (wyraźnie rozwinięte) zajmują pozycję skośną. Zarodnie dojrzewają stopniowo od szczytu ku podstawie.
Zarodniki: Są tetraedryczne kuliste, zielone i krótkotrwałe – zwykle zaczynają rozwój jeszcze wewnątrz zarodni.

Systematyka

Przodkowie tej grupy oddzielili się od innych paproci ok. 243 miliony lat temu. Podział między dwie główne linie rozwojowe w obrębie rodziny (Trichomanoideae i Hymenophylloideae) nastąpił w jurze.

Pozycja systematyczna w systemie PPG I (2016)

paprotkowe

długoszowce Osmundales

rozpłochowce Hymenophyllales

glejcheniowce Gleicheniales

szparnicowce Schizaeales

salwiniowce Salviniales

	olbrzymkowce Cyatheales

	paprotkowce Polypodiales

Podział systematyczny rodziny

Rodzina obejmuje dwa główne klady odpowiadające dwóch rodzajom w szerokim ujęciu (sensu lato): włosocień (Trichomanes s.l.) i rozpłoch (Hymenophyllum s.l.). Wyróżnia się w sumie 9 rodzajów, z których część jest monotypowa, część nie jest monofiletyczna, co jest powodem uznawania przez niektórych autorów tradycyjnego podziału na dwa rodzaje. W systemie PPG I z 2016 zaproponowano podział na 9 rodzajów z założeniem, że każdy z nich jest monofiletyczny.