System Bethesda (ang. The Bethesda System, TBS) – klasyfikacja obrazów cytologicznych uzyskanych rozmazów z pochwowej części szyjki macicy. Klasyfikację zaproponowano w 1988 roku, następnie modyfikowano w 1991 i 2001 roku. System Bethesda stosowany jest także do klasyfikacji obrazów z biopsji tarczycy.
W klasyfikacji Bethesda obraz cytologiczny klasyfikuje się jako:
- prawidłowy
- LSIL (ang. low-grade squamous intraepithelial lesion) – śródnabłonkowe zmiany dysplastyczne małego stopnia – odpowiednik CIN I
- HSIL (ang. high-grade squamous intraepithelial lesion) – śródnabłonkowe zmiany dysplastyczne dużego stopnia – odpowiednik CIN II i CIN III
Poza tym, według najnowszych wytycznych z 2001 roku, wprowadzono określenia dla tych komórek rozmazu, które wykazują cechy morfologiczne nie pozwalające ich zakwalifikować do LSIL czy HSIL; są to ASC (ang. atypical squamous cells), podzielone na podkategorie ASC-US (ang. atypical squamous cells of undetermined significance) i ASC-H (ang. atypical squamous cells – cannot exclude HSIL).
Wzór protokołu oceny cytologicznej rozmazu według wytycznych Bethesda 2001 dla rozmazu z szyjki macicy
| A | Typ preparatu cytologicznego | Konwencjonalny rozmaz cytologiczny albo preparat wykonany inną techniką (np. ThinPrep) |
| B | Jakość rozmazu | |
| BI | Rozmaz nadaje się do oceny cytologicznej (obecność lub brak komórek kanałowych szyjki macicy, obecność komórek zapalnych, obecność erytrocytów, inne) | |
| BII | Rozmaz nie nadaje się do oceny cytologicznej (nie wykonano procedury technicznej albo preparat opracowany technicznie i oceniony, ale: ubogokomórkowy, zbyt podsuszony, źle utrwalony, nieczytelny z powodu licznych komórek zapalnych, erytrocytów, z innych powodów) | |
| C | Ogólna charakterystyka rozmazu | |
| CI | Nie stwierdza się cech śródnabłonkowej neoplazji (CIN) ani raka | |
| CII | Obraz cytologiczny jest nieprawidłowy (zobacz interpretacja/ wynik) | |
| CIII | Inne cechy (np. komórki endometrialne u kobiet ≥ 40 roku życia; zobacz interpretacja/ wynik) | |
| D | Ocena za pomocą urządzeń automatycznych | |
| E | Badania dodatkowe | |
| F | Interpretacja/ wynik | |
| FI | Nie stwierdza się cech śródnabłonkowej neoplazji ani raka
a) czynniki infekcyjne
b) inne zmiany nienowotworowe
c) komórki gruczołowe po histerektomii d) atrofia |
|
| FII | Inne zmiany Obecność komórek endometrialnych w rozmazie u kobiet ≥ 40 roku życia |
|
| FIII | Nieprawidłowe komórki nabłonkowe a) komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego
b) komórki gruczołowe (AGC, ang. atypical glandular cells)
|
|
| FIV | Inne nowotwory złośliwe | |
| G | Wyjaśnienia i sugestie |