 Szakłak pospolity | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
szakłak |
| Nazwa systematyczna | |
|
Rhamnus L. Sp. Pl. 193. 1753 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Szakłak (Rhamnus L.) – rodzaj roślin należący do rodziny szakłakowatych. Liczy ok. 125–150 gatunków. Występują głównie na półkuli północnej, osiągając największe zróżnicowanie we wschodniej Azji i Ameryce Północnej, tylko kilka gatunków rośnie w Europie i Afryce, we florze Polski występuje tylko jeden gatunek – szakłak pospolity R. cathartica.
Morfologia
Kwiaty szakłaka pospolitego
- Pokrój
- Krzewy lub małe drzewa do 6 m wysokości, czasem płożące. U wielu gatunków występują ciernie.
- Liście
- Zimozielone lub opadające na zimę, naprzeciwległe lub skrętoległe. Pojedyncze, często o piłkowanych brzegach, rzadko całobrzegie. Przylistki zwykle szybko opadające, rzadko trwałe.
- Kwiaty
- Niepozorne, jedno- lub obupłciowe, wyrastające w gronach w kątach liści. Działek 4 lub 5, zrośniętych u nasady kubeczkowato. Płatki zredukowane, czasem zupełnie ich brak. Pręcików 4 lub 5, przyrośniętych do działek. Zalążnia górna z 2 lub 3 owocolistków. Szyjka słupka trójdzielna.
- Owoce
- Niewielkie, mięsiste pestkowce, zwykle czarne, rzadziej czerwone. Zawierają 2–4 nasiona.
Biologia
Kwiaty zapylane są przez muchówki i błonkówki. Owoce chętnie zjadane przez ptaki, które przyczyniają się do rozsiewania nasion.
Systematyka
Cervispina C. G. Ludwig, Oreoherzogia W. Vent, Oreorhamnus Ridl.
- Pozycja systematyczna
Rodzaj należący do plemienia Rhamneae, podrodziny Rhamnaceae, rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae). Rodzaj blisko spokrewniony z kruszyną (Frangula), który to takson bywa tu włączany w randze podrodzaju.
- Wykaz gatunków
- Rhamnus alaternus L.
- Rhamnus alnifolia L'Hér.
- Rhamnus alpina L.
- Rhamnus arguta Maxim.
- Rhamnus atlantica (Murb.) Stübing, Peris & Figuerola
- Rhamnus aurea Heppeler
- Rhamnus blumeri Greene
- Rhamnus bodinieri H. Lév.
- Rhamnus brachypoda C.Y. Wu ex Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus breedlovei L.A. Johnst. & M.C. Johnst.
- Rhamnus bungeana J.J. Vassil.
- Rhamnus calcicolus Q.H. Chen
- Rhamnus caroliniana Walter
- Rhamnus cathartica L. – szakłak pospolity
- Rhamnus coriophylla Hand.-Mazz.
- Rhamnus crocea Nutt.
- Rhamnus dalianensis S.Y. Li & Z.H. Ning
- Rhamnus daliensis G.S. Fan & L.L. Deng
- Rhamnus davurica Pall.
- Rhamnus depressa Grubov
- Rhamnus diamantiaca Nakai
- Rhamnus diffusa Clos
- Rhamnus dumetorum C.K. Schneid.
- Rhamnus erythroxylon Pall.
- Rhamnus erythroxylum Pall.
- Rhamnus esquirolii H. Lév.
- Rhamnus flavescens Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus formosana Matsum.
- Rhamnus fulvotincta F.P. Metcalf
- Rhamnus gilgiana Heppeler
- Rhamnus globosa Bunge
- Rhamnus grandiflora C.Y. Wu ex Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus hainanensis Merr. & Chun
- Rhamnus hemsleyana C.K. Schneid.
- Rhamnus heterophylla Oliv.
- Rhamnus hintonii M.C. Johnst. & L.A. Johnst.
- Rhamnus humboldtiana Willd. ex Schult.
- Rhamnus hupehensis C.K. Schneid.
- Rhamnus ilicifolia Kellogg
- Rhamnus imeretina Booth, Petz. & Kirchn.
- Rhamnus iteinophylla C.K. Schneid.
- Rhamnus japonica Maxim.
- Rhamnus koraiensis C.K. Schneid.
- Rhamnus lamprophylla C.K. Schneid.
- Rhamnus lanceolata Pursh
- Rhamnus laoshanensis D.K. Zang
- Rhamnus leptacantha C.K. Schneid.
- Rhamnus leptophylla C.K. Schneid.
- Rhamnus liukiuensis (E.H. Wilson) Koidz.
- Rhamnus longistyla C.B. Wolf
- Rhamnus longpipes Steyerm.
- Rhamnus ludovici-salvatoris Chodat
- Rhamnus lycioides L.
- Rhamnus marahuacensis Steyerm. & Maguire
- Rhamnus maximovicziana J.J. Vassil.
- Rhamnus mcvaughii L.A. Johnst. & M.C. Johnst.
- Rhamnus microcarpa Boiss.
- Rhamnus minuta Grubov
- Rhamnus nakaharae (Hayata) Hayata
- Rhamnus napalensis (Wall.) M.A. Lawson
- Rhamnus neblinensis Maguire & Steyerm.
- Rhamnus nigricans Hand.-Mazz.
- Rhamnus ninglangensis Y.L. Chen
- Rhamnus orbiculata Bornm.
- Rhamnus oreodendron L.O.Williams
- Rhamnus pallasii Fisch. & C.A. Mey.
- Rhamnus parvifolia Bunge
- Rhamnus pentapomica R. Parker
- Rhamnus persica P. Lawson
- Rhamnus persicifolia Moris
- Rhamnus pilosa (Trel. ex Curran) Abrams
- Rhamnus pirifolia Greene
- Rhamnus pompana M.C. Johnst. & L.A. Johnst.
- Rhamnus pringlei Rose
- Rhamnus prinoides L'Hér.
- Rhamnus procumbens Edgew.
- Rhamnus prostrata Jacq.
- Rhamnus prunifolia Sm.
- Rhamnus psilocarpa Maguire & Steyerm.
- Rhamnus pumila Turra
- Rhamnus purpurea Edgew.
- Rhamnus rhodopea Velen.
- Rhamnus rosei M.C. Johnst. & L.A. Johnst.
- Rhamnus rosthornii E. Pritz.
- Rhamnus rugulosa Hemsl.
- Rhamnus sargentiana C.K. Schneid.
- Rhamnus saxatilis Jacq.
- Rhamnus schneideri H. Lév. & Vaniot
- Rhamnus scopulorum (M.E. Jones) C.B. Wolf
- Rhamnus seravschanica (Kom.) Kamelin
- Rhamnus serpyllifolia H. Lév.
- Rhamnus serrata Willd. ex Schult.
- Rhamnus sibthorpiana Schult.
- Rhamnus sintenisii Rech. f.
- Rhamnus sipapoensis Steyerm.
- Rhamnus smithii Greene
- Rhamnus songorica Gontsch.
- Rhamnus staddo A.Rich.
- Rhamnus standleyana C.B. Wolf
- Rhamnus subapetala Merr.
- Rhamnus tangutica J.J. Vassil.
- Rhamnus tortuosa Sommier & Levier
- Rhamnus triquetra (Wall.) Brandis
- Rhamnus tzekweiensis Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus ussuriensis J.J. Vassil.
- Rhamnus utilis Decne.
- Rhamnus virgata Roxb.
- Rhamnus wendtii Ishiki
- Rhamnus wilsonii C.K. Schneid.
- Rhamnus wumingensis Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus xizangensis Y.L. Chen & P.K. Chou
- Rhamnus yoshinoi Makino
- Mieszańce międzygatunkowe
- Rhamnus × intermedia Steud. & Hochst.
Zastosowanie
Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. Z niektórych produkuje się barwniki. Niektóre są wykorzystywane do produkcji lekarstw (szczególnie przeczyszczających).
Identyfikatory zewnętrzne: