Tarantyzm
Tarantyzm – zespół zachowań o charakterze symboliczno-religijnym (określany też jako mania tańca), występujący początkowo na południu Włoch, m.in. w Apulii. Notowany już od początku X w. do lat 60. XX w. Być może ma swe podłoże w starogreckich kultach orgiastycznych, w których czczono boga Dionizosa.
Prawdopodobnie jest zrytualizowaną formą rozładowywania stanów nerwicowych. W warstwie mitycznej odwołuje się do ukąszenia tarantuli, co wywoływać ma powtarzające się cyklicznie kryzysy, które mogą być rozładowane tylko złożonym, choć nie zuniformizowanym, egzorcyzmem muzycznym, tanecznym i barwnym. Mianowicie tarantysta wracał do normalnego stanu po kilku dniach frenetycznego tańca do specjalnie dobranej muzyki. W ceremonii wykorzystywano też rekwizyty: kadzie z wodą, przybranie roślinne, liny, szable, lustra w zależności od typu tarantuli – wierzono bowiem, że należy zastosować taki zestaw barw i dźwięków, by odpowiadał kąsającemu pająkowi. W rzeczywistości nie potwierdzono bezpośredniej zależności tarantyzmu od ukąszeń pajęczaków (niektórzy tarantyści mówili bowiem o skorpionach i kosarzach, a nawet o wężach). Od XVIII w. tarantyzm ściśle związał się z kultem świętego Pawła, czczonego jako tego, który uwolnił Maltę od węży (jest to tradycja apokryficzna). Tarantyści odbywali publiczne rytuały w święto św. Pawła w jego kaplicy w Galatinie. W 1959 r. zanikający już tarantyzm badał włoski historyk religii Ernesto De Martino (Ziemia zgryzoty. Przyczynek do historii życia religijnego południowych Włoch, Warszawa 1971).