Wągrzyca

Obraz neurocysticerkozy w MRI

Wągrzyca (cysticerkoza, łac. cysticercosis) – choroba pasożytnicza człowieka i zwierząt spowodowana przez postacie larwalne tasiemca uzbrojonego (Taenia solium).

Etiologia

Cykl życiowy tasiemców

Ryciny przedstawiające wągra i postaci larwalne tasiemca uzbrojonego

Wągrzyca jest chorobą świń i u człowieka występuje przypadkowo. Człowiek zaraża się spożywając jaja. Spożywając surowe lub niedogotowane mięso wieprzowe z wągrami może zarazić się tasiemczycą.

Epidemiologia

Dzięki poprawie stanu sanitarnego na wsi, zamkniętego chowu zwierząt i poubojowym badaniom weterynaryjnym choroba jest obecnie bardzo rzadka. W Polsce w 2001 roku nie zarejestrowano ani jednego przypadku choroby u człowieka.

Objawy i przebieg

Postaci larwalne tasiemca mogą rozwijać się w różnych narządach: mózgu, oku (tkance podsiatkówkowej, w ciele szklistym, w odcinku przednim gałki ocznej), w rdzeniu kręgowym, mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym i tkance podskórnej.

Około 1/2 przypadków neurocysticerkozy przebiega bezobjawowo. Okres wylęgania cysticerkozy objawowej wynosi kilka lat. Najczęściej przebieg jest podstępny i mało charakterystyczny; choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji (być może spowodowanych obumieraniem pojedynczych wągrów). Objawy mają zmienne natężenie, są to drgawki, objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego (wymioty, silne bóle głowy, zaburzenia widzenia) i zaburzenia psychiczne (halucynacje, spowolnienie, zaburzenia emocjonalne, apatia, amnezja, demencja). Objawy wągrzycy w innych lokalizacjach są również mało charakterystyczne.

Rozpoznanie

Ostateczne rozpoznanie można postawić na podstawie badania parazytologicznego wykazującego obecność skoleksów, haczyków lub fragmentów ściany wągra. Badanie kliniczne, wyniki badań obrazowych (rtg, TK, MRI), badania serologiczne i badanie płynu mózgowo-rdzeniowego pozwalają podejrzewać wągrzycę.

Leczenie

Lekami z wyboru są albendazol (5 mg/kg masy ciała p.o. 3 x dziennie przez 30 dni lub prazykwantel (20 mg/kg masy ciała p.o. 3 x dziennie przez 14 dni). Leczenie jest wskazane w czynnej inwazji, jeżeli w TK lub MRI bez wzmocnienia kontrastowego lub po podaniu niewielkiej jego ilości stwierdza się żywe wągry w postaci zmian torbielowatych o małej gęstości. Gdy stwierdza się martwe lub zwapniałe wągry chemioterapia nie jest wskazana; na wągry martwe lub obumierające (co określa się na podstawie zwapnień lub wzmocnienia kontrastowego w TK) oba leki nie działają. Korzyści z leczenia wągrzycy są kontrowersyjne. Albendazol i przede wszystkim prazykwantel mogą prowadzić do powikłań związanych z obumieraniem pasożytów (drgawki i inne powikłania neurologiczne), ponadto mają liczne działania niepożądane. O ile chemioterapia nasila objawy, można zastosować deksametazon. Deksametazon zmniejsza stężenie prazykwantelu i zwiększa stężenie albendazolu w osoczu.

Linki zewnętrzne

• Cysticercosis. CDC Division of Parasitic Diseases. [dostęp 2007-10-13].