Zarodkowe komórki macierzyste, embrionalne komórki macierzyste, pierwotne komórki zarodkowe – komórki mogące dać początek każdej tkance. Komórki macierzyste pięciodniowego zarodka mogą rozwinąć się w dowolny typ komórek i zastąpić te uszkodzone, których organizm nie jest w stanie odtworzyć.
Zanik komórek to przyczyna wielu różnych schorzeń, na przykład choroby Alzheimera i niewydolności mięśnia sercowego. Sztuczna hodowla wyspecjalizowanych komórek z komórek macierzystych oraz ich wszczepianie stanowiłyby przełom w medycynie.
Komórki macierzyste do tego celu można uzyskać z krwi pępowinowej lub z wyhodowanych zarodków zwierząt lub ludzi. Już teraz komórki macierzyste są wykorzystywane do leczenia choroby Parkinsona, cukrzycy i urazów kręgosłupa u myszy. W organizmie myszy, której wszczepiono komórki macierzyste, uzyskano komórki oka, nerwów, kości i mięśni.
Historia
W lutym 2004 uczeni z Seulu sklonowali ludzkie zarodki w celu pobrania z nich komórek do uzyskania tkanek i organów dla osób chorych na cukrzycę lub chorobę Parkinsona. Embriony, z których mają być hodowane organy zastępcze, w założeniu mają być genetyczną kopią dawcy, co ma zapobiegać odrzucaniu przeszczepów.
Pod koniec listopada 2004 roku Song Chang-hun z Uniwersytetu Chosun w Gwangju w Korei Południowej, Kang Kyung-sun z Narodowego Uniwersytetu w Seulu i Han Hoon z Seulskiego Banku Krwi Pępowinowej wszczepili uzyskane z krwi pępowinowej komórki macierzyste 37-letniej Hwang Mi-Soon, która od 19 lat była sparaliżowana wskutek uszkodzenia rdzenia kręgowego w wypadku samochodowym. W wyniku zabiegu kobieta odzyskała władzę w nogach.
Naukowcy z University Hospital w Cleveland po przeanalizowaniu efektów leczenia 500 chorych na białaczkę doszli do wniosku, że komórki macierzyste z krwi pępowinowej doskonale nadają się do leczenia tej choroby.
W styczniu 2005 roku Naukowcy z Narodowego Instytutu Onkologii z Aviano we Włoszech dokonali autogenicznego przeszczepu komórek macierzystych (to znaczy komórek własnych pacjenta) osobom zarażonym wirusem HIV, u których rozwinęły się chłoniaki. Z 20 pacjentów 17 żyje i uzyskało remisję. Wcześniej dokonywano już takich przeszczepów u osób niebędących nosicielami wirusa HIV.
Niedawno naukowcy norwescy przekształcili komórki macierzyste, pobrane ze szpiku kostnego dorosłych ludzi, w ludzkie komórki nerwowe, poprzez wszczepienie ich do kurzych jaj. Istnieje szansa, że w ten sposób będzie można leczyć choroby neurodegeneracyjne, na przykład Parkinsona.
Kontrowersje
Wykorzystywanie komórek zarodkowych jest wysoce kontrowersyjne, podobnie jak eksperymenty na zwierzętach. Metoda oparta na krwi pępowinowej budzi mniejsze opory natury etycznej. Ponadto w przypadku komórek z krwi pępowinowej ryzyko przekształcenia się ich w nowotwór jest dużo mniejsze i nie ma ryzyka, że zostaną zniszczone przez układ odpornościowy.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Ludzkie nerwy w kurzej tkance. arch.rzeczpospolita.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
- Polski Bank Komórek Macierzystych