| Alkalosis respiratoria | |
| |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 |
E87.3 |
|---|---|
| DiseasesDB | |
| MedlinePlus | |
| MeSH | |
Zasadowica oddechowa (łac. alkalosis respiratoria, ang. respiratory alkalosis) – sytuacja kliniczna, w której wzmożone oddychanie powoduje wzrost pH krwi.
Definicja
Zasadowica oddechowa jest to wzrost pH krwi > 7,45 (zmniejszenie [H+] < 35 nmol/l) spowodowany pierwotną hipokapnią wywołaną hiperwentylacją
Postacie
- Ostra zasadowica oddechowa – rozwija się gwałtownie i w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest, iż na każde 10 mmHg spadku PaC02 [HCO3-] spada o 2 mmol/l.
- Przewlekła zasadowica oddechowa – rozwija się powoli i w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest, iż na każde 10 mmHg spadku PaC02 [HCO3-] spada o 4 mmol/l.
- Niewyrównana zasadowica oddechowa – w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest obniżone PaC02, [HCO3-] oraz pH.
- Wyrównana zasadowica oddechowa – w jej obrazie gazometrycznym charakterystyczne jest, iż spadek PaC02 i [HCO3-] nie powoduje spadku pH. Pełna kompensacja nerkowa zasadowicy oddechowej trwa kilka dni.
Etiologia
- psychogenna – jest to najczęstsza postać i może być wywołana zarówno silnymi bodźcami nerwowymi (ból, zimno, stany podniecenia), jak i chorobą psychiczną
- mechanizmy wyrównawcze u chorych z hipoksją
- zmiany organiczne ośrodkowego układu nerwowego – w 90% spowodowane chorobami naczyniowymi
- wstrząs septyczny spowodowany bakteriami gram-ujemnymi
- encefalopatia wątrobowa
- wentylacja mechaniczna
- leki – najczęściej zatrucie salicylanami, ale także metyloksantyny, teofilina, aminofilina, progesteron
- ciąża
Obraz kliniczny
Hiperwentylacja (będąca zarówno przyczyną jak i podstawowym objawem), parestezje, drętwienie wokół ust, ucisk lub ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, niemożność wykonania adekwatnego oddechu, tężyczka hiperwentylacyjna ze skurczami włókienkowymi (która nasila zasadowicę oddechową).
W głębokiej zasadowicy dochodzi do zaburzeń utlenowania mózgu, której objawami są drażliwość, zaburzenia koncentracji lub świadomości różnego stopnia. U chorych z chorobami serca może dochodzić do zaburzeń rytmu serca.
Objawy zależą od przyczyny oraz stopnia nasilenia hipokapni.
Rozpoznanie
Rozpoznanie stawiane jest na podstawie obrazu klinicznego i wyników badań gazometrii.
| postać | pH | PaC02 | [HCO3-] |
|---|---|---|---|
| niewyrównana | podwyższone | obniżone | prawidłowe |
| wyrównana | prawidłowe | obniżone | niskie |
Leczenie
W zasadowicy oddechowej pierwszym postępowaniem, nawet przed otrzymaniem wyników badań potwierdzających rozpoznanie, jest uspakajające oddziaływanie na chorego.
Po ustaleniu rozpoznania w leczeniu zasadowicy oddechowej spowodowanej czynnikami psychogennymi stosuje się mieszanki oddechowe o podwyższonej zawartości CO2 (na przykład oddychanie z dużego worka papierowego lub foliowego), pod bezpośrednim nadzorem personelu medycznego.
W leczeniu zasadowicy oddechowej o innej etiologii w pierwszym rzędzie zostaje zastosowane leczenie przyczynowe. Stosowanie leków uspakajających jest dyskusyjne ze względu na zmniejszenie obwodowych objawów hiperadrenergicznych, zalecane tylko w stanach zagrożenia życia.
Uwagi kliniczne
Zarówno zasadowica oddechowa, jak i kwasica metaboliczna charakteryzują się hiperwentylacją, jednakże w zasadowicy oddechowej jest to przyczyną, natomiast w kwasicy metabolicznej wyrazem mechanizmów wyrównawczych.
Zobacz też
Bibliografia
- Interna Harrisona. T. 1. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2001, s. 418-432. ISBN 83-88063-17-0.
