Zastrzyk, iniekcja (łac. iniectio) – wprowadzenie roztworu (najczęściej leku) do tkanki za pomocą strzykawki z igłą.
Zastrzyki podskórne
Zastrzyki podskórne wykonuje się w ramię, brzuch, udo oraz okolicę łopatki. Maksymalnie można podać 2 ml roztworu. Igłę wprowadza się pod kątem 45-90° we wcześniej utworzony wzgórek skórny.
Najczęściej podawanymi lekami w iniekcji podskórnej są insuliny i heparyny drobnocząsteczkowe.
Dość często zleca się pacjentom samodzielne wykonywanie iniekcji podskórnych po krótkim przeszkoleniu.
Zastrzyki śródskórne
Zastrzyki śródskórne wykonuje się w wewnętrzną część przedramienia po stronie kciuka. Podaje się od 0,05 ml do maksymalnie 0,1 ml roztworu. Igłę wprowadza się pod kątem 5-10°.
Zastrzyki śródskórne stosuje się przy testach uczuleniowych lub próbie tuberkulinowej.
Zastrzyki domięśniowe
Zastrzyki domięśniowe wykonuje się w duże mięśnie, dobrze ukrwione, słabo unerwione, najczęściej są to mięsień pośladkowy średni, mięsień czworogłowy uda, mięsień trójgłowy ramienia. Nie należy przekraczać jednorazowo dawki 5ml). Igłę wprowadza się pod kątem 90° po poprzednim naciągnięciu skóry. Przed podaniem leku należy wykonać próbę aspirowania, aby upewnić się, że koniec igły nie jest położony w świetle naczynia.
Zastrzyki domięśniowe są najczęściej wykonywanymi. Stosuje się je podczas podawania wielu leków.
Postać leku: wodna, oleista, zawiesina. Stężenie: izotoniczne
Zastrzyki dożylne
Zastrzyki dożylne wykonuje się w większe żyły, najczęściej w okolicach zgięcia łokciowego, nadgarstka, grzbietowej części dłoni, czasami nakłuwa się żyły na grzbietowej części stopy. Nie ma maksymalnej ilości roztworu jaką możemy podać w iniekcji dożylnej. Igłę wprowadza się w światło żyły i wolno wprowadza się roztwór.
Najczęściej do iniekcji dożylnej stosuje się wenflon, który zapewnia stały kontakt z żyłą i ułatwia podawanie leku.
Najczęstsze zagrożenia podczas wykonywania zastrzyku
- Wprowadzenie drobnoustrojów do organizmu, powodujące zakażenie miejscowe lub uogólnione.
- Wprowadzenie leku do krwiobiegu podczas iniekcji domięśniowej (zapobiega się poprzez aspirowanie).
- Wprowadzenie leku do tkanki tłuszczowej lub podskórnej przy wykonywaniu iniekcji domięśniowych (zapobiega się poprzez stosowanie dłuższych igieł).
- Wprowadzenie powietrza do krwi przy zastrzykach dożylnych, powodujące zator powietrzny.
- Uszkodzenie nerwu kulszowego podczas zastrzyku domięśniowego w mięsień pośladkowy większy.
