Epicanthus (zmarszczka nakątna oka) – pionowy fałd skórny zwykle pokrywający obydwa przynosowe kąty oka człowieka.
Aspekt anatomiczny
Powieka górna (łac. palpebra superior) pokryta jest bardzo cienką skórą, pod którą leży część powiekowa mięśnia okrężnego oka. Następną warstwę tworzy tarczka (łac. tarsus superior) zbudowana z chrząstki włóknistej, tarczka usztywnia powiekę i nadaje jej kształt. Wyróżnia się dwie części powieki górnej – oczodołową (łac. pars orbitalis) i tarczkową (łac. pars tarsalis). Między oczodołową a tarczkową częścią powieki występuje rowek górny (łac. sulcus orbitalis superior). Na rowek nawisa fałd powiekowo-nosowy (łac. plica palpebronasalis).
Zmarszczka nakątna u Azjatów zaczyna się na krawędzi dolnej powieki i biegnie do góry ponad powieką górną. Przykrywa tarczkę i rozpoczyna się poniżej kąta przyśrodkowego (łac. anguli oculi medialis) szpary powiekowej, która jest wąska (pozioma lub esowata), zasłaniając kąt – jest to fałd przyśrodkowy (łac. epicanthus medialis) zwany też fałdą nakątną wewnętrzną (łac. epicanthus internus).
Funkcja przystosowawcza
Silnie rozwinięta podściółka tłuszczowa chroni narząd łzowy i gałkę oczną przed zimnem, zaś wąska szpara oczna chroni siatkówkę oka przed rażącym blaskiem słońca.
Występowanie fałdy nakątnej
- u rasy mongoloidalnej mocno rozwinięta przy poziomej szparze ocznej.
- u rasy arktycznej słabo rozwinięta lub może w ogóle nie występować.
- u rasy wyżynnej nie zawsze występuje, szpara oczna często esowata.
- u osób chorych na choroby genetyczne.
Anomalie
Skośne ustawienie szpar powiekowych z obecnością zmarszczki nakątnej może być związane z anomalią rozwojową. Obecność zmarszczki nakątnej może świadczyć o zahamowaniu wzrostu środkowej części twarzy.
Często występuje w zespołach następujących wad wrodzonych:
- zespół Downa
- zespół kociego krzyku
- alkoholowy zespół płodowy
- wcześniactwo
- zespół Klinefeltera
- zespół Turnera
- zespół Ehlersa-Danlosa
- chorzy z delecją krótkiego ramienia chromosomu 5 i 18 lub długiego ramienia chromosomu 13.
Spotykana jest także jako anomalia izolowana.
Bibliografia
- Lech Korniszewski Dziecko z zespołem wad wrodzonych. Diagnostyka dysmorfologiczna. PZWL 1994 ISBN 83-200-1808-0.
