Złośliwość histologiczna – histopatologiczne cechy nowotworu pozwalające ocenić i sklasyfikować jego złośliwość biologiczną. Określenie stopnia złośliwości histologicznej (grading), obok stadium zaawansowania klinicznego (staging) w klasyfikacji TNM, jest standardowym elementem oceny nowotworu, o dużym znaczeniu w doborze optymalnego postępowania leczniczego i oceny rokowania chorego.
Złośliwość histologiczna a złośliwość biologiczna
Złośliwość biologiczna nowotworu może być oceniona klinicznie i histopatologicznie. Klinicznie złośliwy nowotwór to taki nowotwór, który nieleczony zawsze prowadzi do śmierci chorego. Histologiczna ocena złośliwości przewiduje, na podstawie ocenionych cech histopatologicznych, właściwości kliniczne nowotworu, które decydują o przebiegu choroby, w tym zdolności naciekania i niszczenia okolicznych tkanek oraz do rozprzestrzeniania się przez tworzenie przerzutów odległych. Jest to więc korelacja między cechami histopatologicznymi a przebiegiem klinicznym.
Systemy oceniania złośliwości
Powstało wiele systemów oceniających złośliwość histologiczną dla różnych nowotworów. Zwykle stosuje się trzy- lub czterostopniowe skale złośliwości:
- GX – nie można ocenić stopnia zróżnicowania
- G1 – rak wysokozróżnicowany (niski stopień złośliwości)
- G2 – rak średniozróżnicowany (pośredni stopień złośliwości)
- G3 – rak niskozróżnicowany (wysoki stopień złośliwości)
- G4 – rak niezróżnicowany (wysoki stopień złośliwości).
Dla niektórych nowotworów stosuje się bardziej skomplikowane lub szczegółowe sposoby oceny złośliwości histologicznej: skalę Gleasona przy ocenie raka prostaty, skalę Fuhrman w raku nerki, skalę Blooma-Richardsona do klasyfikacji raka przewodowego sutka.
Ocena stopnia złośliwości opiera się na badaniu mikroskopowym, w tym z barwieniem hematoksyliną i eozyną, ale może być poszerzona o inne metody, na przykład immunohistochemię. Badana jest architektonika tkanki nowotworowej oraz cechy cytologiczne komórek nowotworowych. Z cech cytologicznych uwzględnia się stopień anaplazji, wielkość i kształt jąder komórkowych, objętość cytoplazmy oraz względny odsetek dzielących się komórek (indeks mitotyczny), a z cech architektonicznych ocenia się histologiczną organizację tkanki i odgraniczenie nowotworu.
Uwagi
Bibliografia
- Vinay Kumar, Ramzi S. Cotran, Stanley L. Robins: Robins Patologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2005, s. 232. ISBN 83-89581-92-2.
- Radzisław Kordek: Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Gdańsk: VIA MEDICA, 2007. ISBN 978-83-7555-016-0.
- Ivan Damjanov, Fang Fan: Cancer Grading Manual. Springer Science & Business Media, 2013. ISBN 978-3-642-34516-6.
- Manfred Schwab: Encyclopedia of Cancer. Springer Science & Business Media, 2009. ISBN 978-3-540-36847-2.
