Heparyna (łac. Heparinum) – organiczny związek chemiczny, polisacharyd zbudowany głównie z N-siarczanu i O-siarczanu glikozoaminoglikanu zbudowanego z reszt D-glukozaminy i kwasu L-iduronowego połączonych w nierozgałęziony łańcuch. Masa molowa cząsteczek heparyny mieści się w granicach 3000–30 000 g/mol. W warunkach fizjologicznych heparyna jest polianionem.
Jest naturalnym czynnikiem zapobiegającym krzepnięciu krwi w naczyniach krwionośnych, działając hamująco na wszystkie jego etapy, głównie na fazę przejścia protrombiny w trombinę i jej działanie na fibrynogen. Heparyna aktywuje antytrombinę – osoczowy czynnik hamujący działanie trombiny. Obniża także poziom cholesterolu i lipidów, poprzez aktywację lipazy lipoproteinowej. W większych stężeniach może również hamować agregację trombocytów oraz ich adhezję (przyleganie do powierzchni) do ścian naczyń krwionośnych. Heparyna jest wyłapywana przez ściany naczynia i zwiększa ich ładunek ujemny, co utrudnia przyleganie trombocytów i zapobiega powstawaniu skrzepów przyściennych. Wytwarzana przez komórki tuczne, makrofagi i komórki śródbłonka naczyń, działa szybko, lecz krótkotrwale.
Heparyna jest stosowana jako lek przeciwzakrzepowy zapobiegając tworzeniu się skrzeplin, standardowo stosowany u chorych poddawanych zabiegom chirurgicznym i unieruchomionym z powodu choroby, w żylnej chorobie zakrzepowo-zatorowej, ostrych zespołach wieńcowych. Stosuje się preparaty heparyny niefrakcjonowanej (podawanej dożylnie lub podskórnie) oraz heparyny drobnocząsteczkowej (stosowanej podskórnie). Zaobserwowano, że u 1-3% chorych dochodzi do reakcji immunologicznej organizmu, polegającej na produkcji przeciwciał przeciw trombocytom. Skutkiem tego jest zmniejszenie liczby trombocytów w osoczu, co prowadzi do ich aktywacji i paradoksalnego powstawania skrzeplin.
Przeciwwskazania do stosowania heparyny
Bezwzględne
Względne
Zobacz też
Bibliografia
- Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2006. ISBN 83-7430-069-8.
B01: Leki przeciwzakrzepowe
| B01A – Leki przeciwzakrzepowe |
| B01AA – Antagonisty witaminy K |
|
| B01AB – Heparyna i pochodne |
|
B01AC – Leki hamujące agregację płytek,
z wyłączeniem heparyny |
|
| B01AD – Enzymy |
|
| B01AE – Bezpośrednie inhibitory trombiny |
|
| B01AF – Bezpośrednie inhibitory czynnika Xa |
|
| B01AX – Inne leki przeciwzakrzepowe |
|
|
C05: Leki ochraniające ścianę naczyń
C05A – Leki stosowane zewnętrznie
w leczeniu hemoroidów |
| C05AA – Preparaty zawierające kortykosteroidy |
|
C05AD – Preparaty zawierające środki
miejscowo znieczulające |
|
| C05AE – Preparaty miorelaksacyjne |
|
C05AX – Inne leki stosowane zewnętrznie
w leczeniu hemoroidów |
|
|
| C05B – Leki stosowane w leczeniu żylaków |
C05BA – Heparyny i heparynoidy do
stosowania zewnętrznego |
|
C05BB – Leki obliterujące żylaki do
podawania domiejscowego |
|
| C05BX – Inne leki stosowane w leczeniu żylaków |
|
|
| C05C – Leki wpływające na elastyczność naczyń |
| C05CA – Bioflawonoidy |
|
C05CX – Inne leki wpływające na
elastyczność naczyń |
|
|
S01: Leki oftalmologiczne
| S01A – Leki stosowane w zakażeniach oczu |
| S01AA – Antybiotyki |
|
| S01AB – Sulfonamidy
|
|
| S01AD – Preparaty przeciwwirusowe |
|
| S01AX – Inne |
|
| S01AX – Inne |
|
|
| S01B – Leki przeciwzapalne |
| S01BA – Kortykosteroidy |
|
S01BB – Kortykosteroidy w połączeniach
z lekami rozszerzającymi źrenice |
|
| S01BC – Niesteroidowe leki przeciwzapalne |
|
|
S01C – Połączenia leków
przeciwzapalnych z przeciwinfekcyjnymi |
S01CA – Połączenia kortykosteroidów
z lekami przeciwinfekcyjnymi |
|
S01CB – Połączenia kortykosteroidów,
leków przeciwinfekcyjnych
i leków rozszerzających źrenice |
|
S01CC – Niesteroidowe leki
przeciwzapalne w połączeniach
z lekami przeciwinfekcyjnymi |
|
|
S01E – Leki stosowane
w jaskrze i zwężające źrenicę |
S01EA – Sympatykomimetyki
stosowane w jaskrze |
|
| S01EB – Parasympatykomimetyki |
|
S01EC – Inhibitory
anhydrazy węglanowej |
|
| S01ED – Leki β-adrenolityczne |
|
| S01EE – Analogi prostaglandyn
|
|
| S01EX – Inne |
|
|
| S01F – Leki rozszerzające źrenicę |
| S01FA – Preparaty przeciwcholinergiczne |
|
S01FB – Preparaty sympatykomimetyczne
(bez preparatów stosowanych w jaskrze) |
|
|
S01G – Leki zmniejszające
przekrwienie oraz przeciwalergiczne |
|
| S01H – Środki znieczulające miejscowo |
|
| S01J – Preparaty diagnostyczne |
|
| S01K – Preparaty pomocnicze w chirurgii oka |
| S01KA – Substancje wiskoelastyczne |
|
| S01KX – Inne |
|
|
S01L – Leki stosowane w leczeniu
zaburzeń naczyniowych oka |
| S01LA – Leki przeciwneowaskularyzacyjne |
|
|
| S01X – Pozostałe leki oftalmologiczne |
| S01XA – Inne preparaty oftalmologiczne |
|
|
