| |||||||||
| Identyfikacja | |||||||||
| Numer CAS | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PubChem | |||||||||
| DrugBank | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Klasyfikacja medyczna | |||||||||
| ATC | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Pranobeks inozyny (Isoprinosine, Inosiplex) – mieszanina inozyny z kwasem 4-acetamidobenzoesowym i 1-dimetyloamino-2-propanolem (w stosunku molowym 1:3) stosowana jako lek przeciwwirusowy i immunostymulujący w zakażeniach wirusem opryszczki zwykłej (HSV), innych infekcjach wirusowych, a także w niektórych chorobach wynikających z reakcji autoimmunologicznej.
Działanie przeciwwirusowe i immunomodulujące zostało potwierdzone w badaniach in vitro na komórkach ludzkich, in vivo w badaniach na zwierzętach i w ograniczonym stopniu w badaniach przedklinicznych na ludziach. Ustalono, że jest to substancja bezpieczna, jednak wymaga szerszych badań i nie została zalecana przez organizacje medyczne do leczenia chorób wirusowych. Nie dowiedziono jej efektywności w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych związanych z przeziębieniem i grypą, przy czym odradza się stosowanie jej w tym celu u dzieci, zwłaszcza poniżej 1 roku życia.
Mechanizm działania
Pranobeks inozyny hamuje syntezę wirusowego mRNA, wpływając na proces translacji. Ponadto stymuluje wydzielanie niektórych cytokin, przez co działa na limfocyty T oraz makrofagi, powoduje też zwiększenie produkcji niektórych przeciwciał. W ten sposób moduluje działanie układu odpornościowego.
W badaniach na myszach stwierdzono także działanie typu antydepresyjnego.
Wskazania do stosowania leku
Pranobeks inozyny stosowany jest:
- jako lek pomocniczy w zakażeniach wirusem opryszczki zwykłej (HSV-I i HSV-II), w tym w opryszczce narządów płciowych – badania kliniczne wykazały, że jest on znacznie mniej skuteczny od acyklowiru
- w podostrym stwardniającym zapaleniu mózgu, choć niektóre badania zaprzeczają skuteczności leku w tej chorobie
Ponadto lek ten próbowano wykorzystywać na etapie badań w terapii innych schorzeń:
- opisywane są próby stosowania pranobeksu inozyny w leczeniu łysienia plackowatego
- we wcześniejszych doniesieniach opisywano także opóźnianie przez pranobeks inozyny u zakażonych HIV rozwoju AIDS i przeciwdziałanie rozwojowi u tych pacjentów zapalenia płuc powodowanego przez Pneumocystis jiroveci; inne badania nie potwierdzały aktywności leku wobec HIV
Przeciwwskazania
Pranobeks inozyny przeciwwskazany jest u chorych z nadwrażliwością na ten lek. Należy stosować go ostrożnie w przypadku niewydolności nerek, dny moczanowej, hiperurykemii i kamicy układu moczowego.
Stosowanie leku w ciąży i w okresie laktacji
Leku nie należy stosować w czasie ciąży i karmienia piersią.
Interakcje
Leki immunosupresyjne mogą osłabiać działanie pranobeksu inozyny.
Działania niepożądane
Lek bardzo często powoduje wzrost stężenia kwasu moczowego, jednak po odstawieniu leku stężenie to zwykle wraca do normy. Przy wielomiesięcznym stosowaniu pacjenci często doświadczają szeregu efektów niepożądanych: bóle nadbrzusza, głowy i stawów, świąd, wysypka, nudności, wymioty, zmęczenie, złe samopoczucie i zawroty głowy. W organizmie dochodzi przy tym do zwiększenia aktywności aminotransferaz i fosfatazy alkalicznej oraz następuje zwiększenie stężenia azotu mocznikowego we krwi.
Preparaty
W Polsce dostępny jest w formie syropu lub tabletek pod nazwami Eloprine, Groprinosin, Isoprinosine, Neosine, Neotac i Pranosin.
Dawkowanie
Lek podaje się doustnie. Dawkę oraz częstotliwość podawania leku ustala lekarz. Dla osób dorosłych standardowa dawka wynosi 50 mg/kg masy ciała na dobę, zwykle 1 g 3–4 razy na dobę (co 6 godzin). Lek podaje się również przez 1–2 dni po ustąpieniu objawów choroby.
Wycofanie reklamy w 2016
3 marca 2016 r. Główny Inspektor Farmaceutyczny nakazał zaprzestania emisji reklamy telewizyjnej syropu dla dzieci Neosine. Zdaniem GIF reklama wprowadzała odbiorców w błąd, przekazując nieprawdziwe informacje dotyczące bezpodstawnie szerokich wskazań do stosowania leku jako „zapobiegającego grypie”.
Bibliografia
- Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii. Wydanie specjalne. Warszawa: Medical Tribune Polska, 2009, s. 411. ISBN 978-83-60135-54-9.
- „Pharmindex® Kompendium Leków 2009”, s. 487. Warszawa: CMP Medica Poland Sp. z o.o. ISSN 1426-4269.
- Indeks leków Medycyny Praktycznej 2005. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-006-X.
