Azotyn sodu

Azotyn sodu

Komórka elementarna ferroelektrycznego azotynu sodu
Próbka azotynu sodu
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. azotyn sodu addyt. dioksydoazotan(1−) sodu Inne nazwy i oznaczenia Stocka azotan(III) sodu inne nitryt, E250, daw. azotyn sodowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaNO2
Masa molowa	69,00 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały, granulowany proszek lub jasnożółty, krystaliczny proszek
Identyfikacja
Numer CAS	7632-00-0
PubChem	23668193
SMILES N(=O)[O-].[Na+]
InChI InChI=1S/HNO2.Na/c2-1-3;/h(H,2,3);/q;+1/p-1 InChIKey LPXPTNMVRIOKMN-UHFFFAOYSA-M
Właściwości Gęstość 2,17 g/cm³; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 848 g/kg (25 °C) w innych rozpuszczalnikach słabo w etanolu Temperatura topnienia 284 °C Temperatura rozkładu powyżej 320 °C
Budowa Układ krystalograficzny rombowy
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-07-11] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI Niebezpieczeństwo Zwroty H H272, H301, H400 Zwroty P P210, P220, P221, P301+P310, P405, P501 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 2 1 OX Numer RTECS RA1225000 Dawka śmiertelna LD50 175 mg/kg (mysz, doustnie)
Podobne związki
Inne aniony	fosforyn sodu, azotan sodu
Inne kationy	azotyn potasu, azotyn amonu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Azotyn sodu (nazwa Stocka: azotan(III) sodu), NaNO
2 – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu azotawego i sodu. Stosowany jest jako substrat przy produkcji barwników oraz jako dodatek konserwujący do żywności o symbolu E250.

Właściwości

W temperaturze pokojowej jest to biała lub żółtawa substancja stała. Dobrze rozpuszczalny w wodzie. Jako sól słabego kwasu i mocnej zasady ulega hydrolizie anionowej, a odczyn jej roztworu jest zasadowy:

NaNO
2 + H
2O → Na+
+ HNO
2 + OH−

Azotyn sodu wykazuje własności ferroelektryczne. W temperaturze 163,9 °C wykazuje przejście fazowe pierwszego rodzaju do fazy niewspółmiernie modulowanej. Faza ta ma dość duży okres modulacji rzędu 8-9 stałych sieciowych. Przy dalszym ogrzewaniu w 165,2 °C przechodzi w fazę paraelektryczną.

Zastosowanie

Azotyn sodu stosuje się przy tworzeniu organicznych pochodnych kwasu azotawego, barwników oraz jako dodatek do żywności służący do peklowania mięsa. Przeciwdziała on namnażaniu się bakterii oraz utrwala czerwono-różową barwę mięsa. Charakterystyczna barwa peklowanego mięsa spowodowana jest tworzeniem w konserwowanym produkcie rodnika NO:

NaNO
2 → HNO
2 → NO

Reaguje on z mioglobiną, tworząc związki o różowej i czerwonej barwie:

mioglobina + NO → nitrozylomioglobina (czerwona) + temperatura → nitrozylomiochromogen (różowy)

Zagrożenia

Podczas obróbki (zwłaszcza gotowania) mięsa przygotowanego z użyciem nadmiaru tego konserwantu, może on reagować z produktami rozkładu aminokwasów z utworzeniem nitrozoamin o właściwościach rakotwórczych. Rakotwórcze nitrozoaminy mogą też powstawać w kwaśnych warunkach panujących w żołądku w wyniku łatwo zachodzących reakcji azotynu sodu z niektórymi aminami i amidami. Azotyny i azotany przyjmowane drogą pokarmową (wśród których znajduje się azotyn sodu) zostały sklasyfikowane przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem jako prawdopodobnie rakotwórcze dla człowieka (grupa 2A).

Dzienne spożycie nie powinno przekroczyć 0,06 mg na kg masy ciała, niemowlętom do 6 miesiąca życia nie powinien być podawany w ogóle. Przekroczenie tej dawki może spowodować hiperaktywność i inne efekty uboczne.