Choroba Camuratiego-Engelmanna

Choroba Camuratiego-Engelmanna (in. postępująca dysplazja trzonów, postępująca sklerotyzująca dysplazja trzonów kości długich, postępująca dysplazja kości długich; ang. Camurati–Engelmann disease, CED, CAEND) – genetycznie uwarunkowany zespół wad wrodzonych dziedziczony autosomalnie dominująco. Charakteryzuje się postępującym przerostem nasad kości długich, bólami kończyn dolnych, chodem kaczkowatym oraz nużliwością (szybkim zmęczeniem i osłabieniem) mięśni szkieletowych, bez objawów niepełnosprawności intelektualnej.

Historia

Pierwszy przypadek został opisany w 1920 roku przez angielskiego lekarza Edwarda Cockayne’a. W 1922 włoski lekarz Mario Camurati wysunął podejrzenie, że choroba ma podłoże dziedziczne. W 1929 austriacki ortopeda Guido Engelmann opisał ciężką postać schorzenia. W 1948 zespół pod kierunkiem Edwarda Neuhausera zaproponował termin „postępująca dysplazja trzonów” na określenie choroby Camuratiego-Engelmanna.

Etiologia

Choroba spowodowana jest uszkodzeniem genu transformującego czynnika wzrostu beta 1 (TGFβ1) zlokalizowanego na chromosomie 19q13. Do 2012 roku zidentyfikowano około 40 mutacji tego genu we fragmencie kodującym region LAP oraz w regionie kodującym peptyd sygnałowy. Powoduje to wzrost ekspresji genu TGFβ1 i zwiększenie ilości TGFβ1 zarówno w osoczu krwi jak w tkance kostnej. Białko TGFβ1 zwiększa zarówno procesy kościotworzenia jak i kościogubne, hamuje czynniki regulatorowe miogenezy oraz różnicowanie się adipocytów. Nie można wykluczyć, że obraz kliniczny jest powodowany zbyt wczesną degradacją TGFβ1.

Epidemiologia

Częstość występowania jest nieznana. Do 2013 opisano na świecie około 300 pacjentów. W Polsce do 2006 opisano 3 przypadki.

Obraz kliniczny

Pierwsze objawy choroby pojawiają się zwykle we wczesnym dzieciństwie i zawsze przed 30. rokiem życia. Przebieg choroby może być o różnym nasileniu. Podstawowymi objawami są typowe zmiany radiologiczne kości długich (94%), bóle kończyn (68%), chód kaczkowaty (44%) oraz nużliwość mięśni szkieletowych (39%). U chorych mogą również występować zaburzenia endokrynologiczne takie jak osteoporoza, niedobór witaminy D₃, opóźnione pokwitanie oraz wtórny hipogonadyzm.

Diagnostyka różnicowa

Podstawą rozpoznania jest stwierdzenie symetrycznego i obustronnego pogrubienia dystalnych nasad kości długich, bez zajęcia chrząstek nasadowych, początkowo kości udowej i kości piszczelowej, ostro odgraniczonymi od prawidłowej tkanki kostnej.

Chorobę Camuratiego-Engelmanna należy różnicować z następującymi rozpoznaniami:

• mięsak Ewinga,
• zapalenie kości i szpiku,
• choroba van Buchema (śródkostny przerost kości zbitych),
• choroba Ribbinga (dziedziczne rozsiane stwardnienie trzonów).

Leczenie

W leczeniu stosowane są kortykosteroidy (prednizolon oraz deksametazon), które u pacjentów z chorobą Camuratiego-Engelmanna zapobiegają nadmiernemu tworzeniu kości, zmniejszają dolegliwości bólowe oraz objawy nużliwości. Obserwuje się również cofanie się zmian radiologicznych. Istnieją pojedyncze doniesienia o skuteczności kalcytoniny oraz bisfosfonianów.

Rokowanie

Rokowanie co do życia jest dobre, natomiast jakość życia jest zależna od ciężkości przebiegu i może być znacząco obniżona przez dolegliwości bólowe i problemy z poruszaniem się. Choroba może ulegać spontanicznej remisji lub łagodnieć po 30. roku życia.

Choroba Camuratiego-Engelmanna typ 2

W 2012 zespół Gena Nishimury opisał 2 przypadki choroby Camuratiego-Engelmanna, z typowym obrazem klinicznym, jednakże nie stwierdzono ani mutacji genu TGFβ1, ani też jego receptora TGBR1.

Kultura masowa

John Belluso (1969–2006), amerykański dramaturg z zespołem Camuratiego-Engelmanna, tworzył sztuki teatralne, których tematem jest niepełnosprawność, oraz brał udział w tworzeniu seriali Zaklinacz dusz, Deadwood oraz Eyes.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie 15-letniej dziewczynki z chorobą Camuratiego-Engelmanna (uwagę zwraca nieobecność podskórnej tkanki tłuszczowej, hipotrofia mięśniowa oraz szpotawość stawów kolanowych i skokowych) zdjęcie z artykułu: K. Janssens, F. Vanhoenacker, M. Bonduelle, L. Verbruggen i inni. Camurati-Engelmann disease: review of the clinical, radiological, and molecular data of 24 families and implications for diagnosis and treatment.. „J Med Genet”. 43 (1), s. 1-11, Jan 2006. DOI: 10.1136/jmg.2005.033522. PMID: 15894597.