| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
Li2CO3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
73,89 g/mol |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
biały lub prawie biały, lekki proszek |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Inne aniony | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Inne kationy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria D |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Węglan litu – nieorganiczny związek chemiczny, sól litowa kwasu węglowego.
Zastosowanie
Stosowany w produkcji gotowych zapraw budowlanych do przyspieszania wiązania cementu.
Zastosowanie medyczne
W psychiatrii węglan litu jest stosowany jako lek normotymiczny (stabilizujący nastrój) zarówno w leczeniu epizodów chorobowych, jak i w profilaktyce choroby afektywnej dwubiegunowej.
Ma działanie stabilizujące nastrój, a także pewne działanie przeciwmaniakalne. Węglan litu był pierwszym w historii farmakoterapii lekiem zastosowanym w profilaktyce wystąpienia objawów choroby psychicznej, a odkrycie jego leczniczych właściwości na tym polu było w znacznej mierze dziełem przypadku. Pomimo iż jest on niewątpliwie jednym z najskuteczniejszych leków stosowanych w farmakoterapii choroby afektywnej dwubiegunowej, wykazuje wiele skutków ubocznych ze strony układu nerwowego, pokarmowego, krążenia, jak również układu wewnątrzwydzielniczego. Lit prawdopodobnie bardziej zapobiega epizodom manii niż depresji i może zmniejszać ryzyko popełnienia samobójstwa.
Mechanizm działania
Aktualnie za najbardziej prawdopodobne uznaje się, że jony litu hamują przemianę trisfosforanu inozytolu (IP3) do inozytolu, substratu do resyntezy fosfatydyloinozytolodifosforanu (PhIP2). Wiadomo, że jedno- i dwuwartościowe kationy wpływają na syntezę, magazynowanie, uwalnianie i wychwytywanie zwrotne ośrodkowych neuroprzekaźników: katecholamin i serotoniny. Neuroprzekaźniki te są zaangażowane w patogenezę stanów maniakalnych i depresyjnych. Wiele wskazuje, że działanie przeciwmaniakalne jonów litu może być wynikiem zwiększenia wychwytywania zwrotnego noradrenaliny i zwiększenia wrażliwości receptorów serotoninowych.
Farmakokinetyka
Węglan litu po podaniu doustnym łatwo się wchłania, osiągając maksymalne stężenie w surowicy po ok. 2–4 godzinach. Okres półtrwania wynosi 10–42 godzin. Nie wiąże się z białkami osocza, nie jest metabolizowany i wydalany jest prawie wyłącznie przez nerki (95–98%) i z tego względu wydolność nerek wpływa na jego poziom we krwi.
Przeciwwskazania
- uczulenie na lit
- niewydolność serca
- niewydolność nerek
- niedoczynność tarczycy
- niewyrównane nadciśnienie tętnicze
- zaburzenia wodno-elektrolitowe
- choroba Addisona
- ciąża i okres karmienia piersią (kategoria D)
- choroby mózgu przebiegające z otępieniem
- padaczka
- parkinsonizm
- wiek do 12 lat
- nadużywanie alkoholu
Działania niepożądane
- nadmierne pragnienie
- spadek apetytu
- nudności
- drżenie rąk
- osłabienie mięśniowe
- wysypka grudkowo-plamista
- zahamowanie czynności tarczycy
Interakcje z innymi lekami
Leki zwiększające poziom węglanu litu we krwi i zwiększające ryzyko wystąpienia zatrucia:
- tetracykliny
- metronidazol
- leki moczopędne
- inhibitory konwertazy angiotensyny
- neuroleptyki, np. chloropromazyna, flufenazyna, haloperydol i inne
- niesteroidowe leki przeciwzapalne
- blokery kanału wapniowego
- inne.
Leki zmniejszające poziom węglanu litu we krwi i jego skuteczność w leczeniu:
- metyloksantyny
- zwiększenie spożycia chlorku sodu lub wodorowęglanu sodu
Dawkowanie
Dawkowanie indywidualne ustalane jest przez lekarza specjalistę, który ma doświadczenie w leczeniu tym lekiem.
Lek podaje się 2–3 razy dziennie, a dawki zwiększa się stopniowo. Zalecana jest kontrola stężenia leku we krwi. Powinno ono się znajdować w przedziale 0,6–1,6 mmol/l.
U większości osób zakres dawek terapeutycznych wynosi 500–1500 mg na dobę.
Po przekroczeniu stężenia litu w surowicy 1,6 mmol/l należy się liczyć z wystąpieniem ciężkich powikłań, chociaż nie ma bezpośredniego związku między poziomem leku we krwi a wystąpieniem objawów zatrucia. Inne czynniki takie jak wiek, zaburzenia wodno-elektrolitowe lub towarzyszące schorzenia mogą wpływać na ujawnienie się zatrucia.
U osób w wieku podeszłym należy stosować mniejsze dawki leku.
Ciąża
Kategoria D – istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód, ale w pewnych sytuacjach klinicznych potencjalne korzyści z jego zastosowania przewyższają ryzyko (np. w stanach zagrażających życiu lub chorobach, w których inne, bezpieczne leki nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne).
Objawy zatrucia
Zależą do pewnego stopnia od poziomu węglanu litu we krwi. W przypadku przedawkowania może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia nerek.
Bibliografia
- Stephen M. Stahl: Podstawy psychofarmakologii. Leki przyciwpsychotyczne i normotymiczne. Gdańsk: Via Medica, 2007. ISBN 978-83-60945-42-1.
